ਯੂ ਏ ਈ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਗਾਥਾ : ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁੰਡਿਆ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਲੈ ਗਈ

October 18, 2010 09:30:54 pm

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
* ਖੀਵਾ ਮਾਹੀ ਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣਯੋਗ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਹੈ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਨਿਊਜ ਆਨਲਾਈਨ ਦੀ ਵਿਸੇ਼ਸ਼ ਪੇਸ਼ਕਸ਼
ਭਾਰਤੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜਿੱਥੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਸਿਖਰ ਛੋਹਦੇ ਹਨ ਉਥੇ ਕੁਝ ਨਮੋਸੀ ਦੀ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਗਰਕਦੇ ਹਨ । ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਸਹਿ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾ ਕੇ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਦੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀ ਗਲਤ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਖਾਹਿਸਾਂ ਦੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਗਲਤ ਰਸਤੇ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਮੌਤ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਜਾ ਖੜਦੇ ਹਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ( ਯੂ ਏ ਈ ) ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਰਤੀ ਵੱਸਦੇ ਹਨ। ਬੀਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸਾਰਜਾਹ ਦੀ ਇੱਕ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਖਿੱਚਿਆ ਜਦੋਂ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਨਸਰ ਹੋਈ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ 17 ਭਾਰਤੀਆਂ ( 16 ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ) ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋਈ ਹੈ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ , ਕੁਝ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਕਦਰਾਂ- ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਏ ਹਨ ਉੇੱਥੇ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਜਸੀ ਲਾਹਾ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਕਰਕੇ ਅਫਵਾਹਾਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਗਰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਹਰਿਆਣੇ ਦੇ ਕੈਥਲ ਜਿ਼ਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜਗਦੀਸ਼ ਪੁਰਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਤਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਪੇ ਉਸਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਦੁਬਈ ਦੇ ਪੰਜ ਤਾਰਾ ਹੋਟਲ ‘ਦ ਗਰੈਡ ਦੁਬਈ’ ਵਿੱਚ ਹੋਟਲ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ।
ਤਰਨਜੀਤ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਡਿੱਗਦੇ ਅੱਥਰੂ ਚੁੰਨੀ ਪੱਲੇ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੰਝੂ ਉਸਦੀ ਧੋਲੀ ਦਾਹੜੀ ਉਪਰ ਆ ਕੇ ਘਾਹ ਤੇ ਪਈ ਤਰੇਲ ਦੀ ਬੂੰਦ ਵਾਂਗ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਚਾਨਣ ਦੀ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਲਿਸ਼ਕ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੋਵੇ ਇੱਕ ਸੁਰ ਹੋ ਕੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ , “ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਦਾ ਇੱਕ ਹਫਤਾ ਪਹਿਲਾ ਪਾਸ ( ਪਾਸਪੋਰਟ ) ਵੀ ਨਹੀਂ , ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਛੱਡੀ ਬੈਠੇ ਸੀ , ਭਲਾ ਹੋਵੇ ਇਸ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦਾ ਜਿਹਨਾ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਵਾਏ। ”
ਇਸ ਲਗਜ਼ਰੀ ਹੋਟਲ ਦੇ ਮਾਲਕ ਐਸ ਪੀ ਸਿੰਘ ਉਬਰਾਏ ਨੇ ਫਾਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ ਉਪਰ ਦੁਬਈ ਬੁਲਾ ਕੇ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਰਸੂਖ ਵਰਤ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਮੁੰਡਿਆ ਦੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸਕੇ ਸਬੰਧੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ।
ਹੁਣ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹੀ ਆਸ ਬੁੱਝੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਥੋੜਾ ਖੁਸੀ ਭਰੇ ਰੌਅ ਵਿੱਚ ਤਰਨਜੀਤ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਹੁਣ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤ ਸਕਣਗੇ, ਅਸੀਂ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਜੇ਼ਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਤੰਦਰੁਸਤ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ” ਸਾਰਜਾਹ ਦੀ ਸ਼ਰੀਆ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਅਪਰਾਧਿਕ ਮਾਮਲੇ 2009/ 462 ਮੁਤਾਬਿਕ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਧੜੇ ਦੀ ਦੂਜੇ ਧੜੇ ਦੇ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਜੂ ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਨਾਲ ਤਕਰਾਰ ਹੋਈ ਸੀ । ਪਹਿਲੇ ਧੜੇ ਦੇ ਬੰਦੇ ਰਾਜੂ ਦੀ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਆਪਣੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਰਾਜੂ ਨੇੜੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀਆਂ ਦੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ । ਉਹ ਵੀ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਰਾਜੂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਆਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਸਰੀ ਖਾਨ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ , ਜਦਕਿ ਰਾਜੂ ਸਮੇਤ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਹਿਮਦ , ਸ਼ਾਹਿਦ ਇਕਬਾਲ , ਮਹੁੰਮਦ ਨਵਾਜ ਨਾਜਿ਼ਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ।
ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁ਼ਸ਼ਤਾਕ ਦਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਸਰੀ ਖਾਨ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਜੋ ਦੋਵੇ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਦੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਵੇਚਣ ਦੀ ਜ਼ੁਰਮ ਵਜੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਰਤ ਗਏ ਇੱਥੇ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ ਕਿ ਯੂ ਏ ਈ ਵਿੱਚੋ ਕੈਂਸਲ ਹੋ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ ਦੁਬਾਰਾ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ । ਜਦਕਿ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੂਤਰਧਾਰ ਰਾਜੂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਖੁਪਤਾ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ।
ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਸ ਕੇਸ ਸਬੰਧੀ ਛਾਣਬੀਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਕੇਸ ਵਿੱਚ 17 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ , ਸੁਖਜੋਤ ਸਿੰਘ, ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਤਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ , ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ, ਰਾਮ ਸਿੰਘ , ਸਤਿਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਕਸਮ਼ੀਰ ਸਿੰਘ, ਧਰਮਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਤਿਗੁਰ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸੱਜਣ , ਅਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਤਲ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤੀ । ਅਰਬੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਅਦਾਲਤ ਕੋਲ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ । ਬੇ਼ਸੱਕ 29 ਸਤੰਬਰ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਕੇਸ਼ ਦਾ ਪੀੜਤ ਅਤੇ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਗਵਾਹ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਹਿਮਦ ਵਾਰ –ਵਾਰ ਉਪਰੋਕਤ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਬਤੌਰ ਹਮਲਾਵਰ ਸਨਾਖਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਲਵਾਰ 30-35 ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ ਧਾਰ ਹਥਿਆਰ, ਰਾਡ ਅਤੇ ਡੰਡੇ ਫੜੇ ਹੋਏ ਸਨ , ਪਰੰਤੂ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹਮਲਾਵਰ ਇਹ ਹੀ ਹਨ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਇਹ ਜਰੂਰ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਕਿ ਕਾਤਲ ਪੰਜਾਬੀ ( ਭਾਰਤੀ ) ਸਨ । ਹੁਣ ਮਾਮਲਾ ਪੁਲੀਸ, ਫਾਰੈਸਿ਼ਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬੂਤਾਂ ਉਪਰ ਜਿਰਾਹ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਲੱਗੇਗਾ।
ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਖ਼ਬਰ ਨਸ਼ਰ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਜਦੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਜਿੱਥੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਇੰਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸੁਸਾਇਟੀ ( ਯੂਏਈ), ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸੁਸਾਇਟੀ ( ਸਾਰਜਾਹ ) ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਹਮਦਰਦਾਂ ਦਾ ਇਸ ਪਾਸੇ ਯਤਨ ਆਰੰਭੇ ਉੱਥੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲਾਹਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆ।
ਦੁਬਈ ਸਥਿਤ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਦੁਬਈ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 60 ਤੋਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕਤਲ ਕੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮੁਕੱਦਮਾ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ 32 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਪੱਤਰਕਾਰ ਖੀਵਾ ਮਾਹੀ ਸਪਸੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕੁਝ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਕਰਕੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਮੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਇੱਕ ਹੀ ਮਾਮਲਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲੇ ਹਨ । ਸ਼ਰਾਬ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਦੋ ਗੁੱਟਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਛੁਰਤੇ ( ਸਿਪਾਹੀ) ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਫੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇੱਥੇ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਮੌਤ ਹੈ। ਪਰ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸਰਗਨੇ ਚਿਹਰੇ ਬੇਨਕਾਬ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕੇ।
ਸੂਤਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੇਬਰ ਕੈਪਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਮਲਬਾਰੀ ( ਕੇਰਲਾ ਵਾਸੀ ) ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਮਜਦੂਰ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣੀ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ ਉਹਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਸੀਲੇ ਉਨੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਸਕੇ । ਦੁਬਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਜਾਹ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਠੇਕਾ ਨਹੀਂ । ਸਾਰਜਾਹ ਤੋਂ 10 ਮਿੰਟ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਅਜਮਾਨ ਤੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹਰ ਥਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਹੋਮ ਡਿਲਵਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬਣ ਕੁੜੀ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ , ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਫਾਸੀ
ਯੂ ਏ ਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਕੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂਮ ਸਨਾ ਮੁਹੰਮਦ ਰੱਖ ਲਿਆ । ਸਿੱਖ ਕੁੜੀ ਦਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਕਾਰਨ ਨਮੋਸ਼ੀ ਝੱਲਦੇ ਹੋਏ ਕੁੜੀ ਦੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣਾ ਬਿਜਨਸ਼ ਸਮੇਟ ਕੇ ਭਾਰਤ ਪਰਤ ਆਏ। ਸਨਾ ਮੁਹੰਮਦ ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਅਮੀਰ ਅੱਲਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਪਿੰਡ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹਦਾ ਪਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ਾਦੀਸੁ਼ਦਾ ਹੈ।
ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਾਰਜਾਹ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਲੈ ਕੇ ਸਨਾ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਟਿਕਾਣੇ ਲਾਉਣ ਲਈ ਜਲੰਧਰ ਜਿ਼ਲੇ ਨਿੱਝਰਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੁਬਈ ਰਹਿੰਦੇ ਰਾਜਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ / ਅਣਖ / ਕੌਮ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰਲਾ ਲਿਆ ।
ਅਣਪਛਾਤੀ ਲਾਸ਼ ਦੀ ਤਫਤੀਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਪੁਲੀਸ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਸਫ਼ਲਤਾ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਸਨਾ ਮਹੁੰਮਦ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ ਕਰਵਾਉਣ ਗਈ । ਗੱਡੀ ਦੀ ਡਿੱਗੀ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਰਵਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਪੁਲੀਸ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਸੀਆਈਡੀ ਨੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਨਾ ਨਾਲ ਇਕਰਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਵਾ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਉਹਦਾ ਬਚਾਅ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । ਸਨਾ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦਾ ਕਤਲ ਰਾਜਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ।
ਦੋਸ਼ ਆਇਦ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਅਮੀਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਕੇ ਰਾਜਬੀਰ ਸਿੰਘ ਭਾਰਤ ਆ ਗਿਆ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਸਨਾ ਦਾ ਫੌਨ ਚਾਲੂ ਰੱਖ ਕੇ ਰਾਜਬੀਰ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਵਾਇਆ । ਸਨਾ ਦੀ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਰਾਜਬੀਰ ਜਿਉਂ ਹੀ ਦੋਬਾਰਾ ਸਾਰਜਾਹ ਏਅਰਪੋਰਟ ਪਹੁੰਚਿਆ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। 23 ਮਾਰਚ 2010 ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਫਾਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ ਜਦਕਿ ਸਨਾ ਮਹੁੰਮਦ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਕੈਦ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੁਣਵਾਈ ਪਰੰਤੂ ਰਿਕਾਰਡ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣ ਕਾਰਨ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ ਮਾਮਲਾ ਲਟਕ ਰਿਹਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰਾਜਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਇਹ ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹੈ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਗੱਡੀ ਉਪਰ ਮੇਰੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ । ਰਾਜਬੀਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸਨੇ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਦੋਬਾਰਾ ਵਾਪਸ ਸ਼ਾਰਜਾਹ ਕਿਉ ਆਉਂਦਾ ?
ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਵਿੱਚ 8 ਪੰਜਾਬੀ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਮੀਨੀਆਂ, ਰਸ਼ਵਿੰਦਰ ਸਿੰਗ ਤਖਾਣਬੱਧ, ਸਚਿਨ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾਂ , ਰਾਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ , ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਰਜੀਤ ਕੁਮਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹਨ ।
ਜਦਕਿ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਪੁੱਤਰ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਨਿਆਰਾ ( ਹੁਸਿ਼ਆਰਪੁਰ), ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲਾਲ ਪੁੱਤਰ ਗੁਰਦਿਆਲ ਰਾਮ ਪਿੰਡ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਪੁਰਾ ( ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ) ਅਤੇ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਪੁੱਤਰ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਸਖਰੌਲੀ ( ਗੜਸ਼ੰਕਰ ) ਨਾਮਜ਼ਦ ਹਨ।
ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਵਿਅੰਗ ਕਰਦੇ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟਰ ਬਲਜੀਤ ਗਿੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ , “ ਦੀਵਾਲੀ , ਦੁਸਹਿਰਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਈਦ ਬੇਸ਼ੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੌਮ ਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇੱਥੇ ਦਾਰੂ ਪੀ ਕੇ ਖੁ਼ਸੀ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸਰਦਾਰ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ”
ਆਬੂਧਾਬੀ ਦੇ ਇੱਕ ਲੇਬਰ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਜਾ ਦੇਖਿਆ ਜਿੱਥੇ ਲਗਭਗ 35000 ਮਜਦੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ ਪਰ ਇੱਕ ਮੁੱਛ ਫੁੱਟ ਗੱਭਰੂ ਨੇ ਸੱਚ ਬਿਆਨ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਤੁਸੀ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਆਰਡਰ ਕਰੋਂ ਅਗਲਾ ਕੈਂਪ ਦੀ ਕੰਧੋਂ ਪਾਰ ਬੋਤਲ ਪਹੁੰਚਦੀ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਡਰਾਈ ਏਰੀਆ ਵਿੱਚ ਦਾਰੂ ਦੀ ਹੜ੍ਹ ਵਗਦਾ ਅਸੀਂ ਆਪ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ।
32 ਸਾਲ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਖੀਵਾ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਤਸ਼ਕਰੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸੱਚਾਈ ਬਿਆਨਦੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ , “ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਏ ਮੁੰਡਿਆ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਉੱਥੇ ਦਰਾਮਾਂ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗੇ ਹੋਣੇ ਤੇ ਬੱਸ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨੇ ਹੀ ਬਾਕੀ ਹਨ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੱਚਾਈ ਕੁਝ ਹੋਰ, ਤੇਜ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਮਜਦੂਰ ਨੂੰ 1000-1200 ਦਰਾਮ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਸਾਂ ਮਿਲਦੇ ਜਿਸਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 14-15 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਈਆ ਬਣਦਾ ਜਦਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕੀ ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਵਿਹਲੇ ਰਹਿ ਕੇ ਕਿਤੇ ਜਿ਼ਆਦਾ ਪੈਸੇ ਕਮਾ ਲੈਂਦੇ । ਵਿਹਲੇ ਰਹਿ ਕੇ ਚੰਗਾ ਚੌਖਾ ਖਾਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਫਸੇ ਮੁੰਡੇ ਫਿਰ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਜੋਗੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,
ਖੀਵਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਇਹ ਰਾਹਤ ਭਰੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਦੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਜਾਂ ਚੋਰੀ ਦੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਗ੍ਰਿ਼ਫ਼ਤਾਰ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਵਤਨੀ ਲੋਕ ਸਾਡੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ”
ਨਨਕਾਣਾ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਦੇ ਜਗਵਿੰਦਰ ਚਾਹਲ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਕਤਲਾਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੂਲੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਉਹ ਦਿਨ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦੇਵੇਗੀ । ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਮੁੰਡੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਸਮਗਲਿੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਆਟੇ ਨਾ ਪਲੇਥਣ ਐਂਵੇ ਹੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ । ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅੱਜ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਫਲ ਹੋਇਆ ਉਹ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤਾਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਹੋਇਆ ।
ਸਿੱਖਸ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ ਦੀ ਯੂਏਈ ਇਕਾਈ ਦੇ ਆਗੂ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਸੋਚਿਆ ਦੀ ਬਲੱਡ ਮਨੀ ਦੇ ਮਾਮਲਾ ਨਿਬੇੜ ਜਾਵੇ , ਪਰ ਕੁਝ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਕਮਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਾ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰ ਗਏ ।
ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਮਨੀ ਲੈ ਕੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਵਾਉਣ ਬਦਲੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ 4000 ਲੱਖ ਦਰਾਂਮ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮੰਗੇ ਸਨ ।
ਬੇਸੱਕ ਮਾੜੇ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਪਹਿਲੂ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਦੇਖਣਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਲੀ ਸ਼ਾਨ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖ ਸਕੇਗਾ।

ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਜਾਂ ਸਿਆਸੀ ਸੋ਼ਸ਼ਾ : ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਦਾ ਅਚਨਚੇਤ ਦੌਰਾ

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
ਡਿਪਟੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ 17 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ 8 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਬਠਿੰਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਪਹੁੰਚੇ ।
ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਛਾਪਾ ਮਾਰ ਕੇ ਉੱਥੋਂ ਦੀ ਕਾਰਜ ਸੈ਼ਲੀ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਐਂਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਜੀਕਲ ਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਿਆ । ਮਰੀਜਾਂ ਤੋਂ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀਆਂ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਕੇ ‘ਯੂਨੀਅਰ ਬਾਦਲ ਜੋੜੀ’ ਨੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਮੰਗੀ ਹੈ।
ਫਿਰ ਸਥਾਨਕ ਸਿਵਲ ਲਾਈਨ ਥਾਣੇ ਜਾ ਕੇ ਰੋਜ਼ਨਾਮਚੇ ਚੈੱਕ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਪੀ ਸੀ ਆਰ ਦੀ ਫੁ਼ਰਤੀ ਦੇਖਣ ਲਈ ਟਾਈਮ ਨੋਟ ਕਰਕੇ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਤੇ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ । ਮੁਲਤਾਨੀਆਂ ਰੋਡ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਨਿਗਮ ਦੇ ਸਿ਼ਕਾਇਤ ਕੇਂਦਰ ਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਿ਼ਕਾਇਤਾਂ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਬਾਰੇ ਕਾਰਜ਼ ਸੈ਼ਲੀ ਨੂੰ ਵਾਚਿਆ ।
ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਮਾਮੇ ਕਾਕਾ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉਪਰ ਵੱਡੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ , ਸ਼ੈਲਰਾਂ , ਮਾਰਬਲ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਟਰੱਕਾਂ ਉਪਰ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜ਼ਬਰੀ ਧੱਕਾ ਪਰਚੀ ਦੀਆਂ ਖਬ਼ਰਾਂ ਨੇ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਨਮੋਸ਼ੀ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਟਰੱਕ ਯੂਨੀਅਨ ਭੁੱਚੋ ਮੰਡੀ ਅਤੇ ਗੋਨਿਆਣਾ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਠੇਕੇ ਤੇ ਦੇਣ ਦੋਸ਼ ਉਸਦੇ ਨਾਨਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਂਮ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਸੁਰਖੀਆਂ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ ।
ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਗੋਨਿਆਣਾ ਮੰਡੀ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਇੰਚਾਰਜ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਅਕਲੀਆ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਠੱਗੀ ਦੇ ਮਾਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਪੀੜਤ ਧਿਰ ਨੇ ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਸਿ਼ਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੀਬੀ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਐਸ ਐਸ ਪੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਕਰ ਰਹੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸੰਗੀਨ ਦੋਸ਼ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ । ਕੀ ਉਹ ਨਿਰਪੱਖ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਕੋਈ ਯੋਗ ਕਦਮ ਉਠਾਂਉਣਗੇ ਜਾਂ ‘ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ’ ਕਹਿ ਕੇ ਮਾਮਲਾ ਠੱਪ ਦੇਣਗੇ ?
ਸੁਖਬੀਰ ਵਿਰੋਧੀ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਿਪਟੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਦੇ ਆਲੇ –ਦੁਆਲੇ ਕੱਠੇ ਹੋਏ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਇਜ਼ ਅਤੇ ਨਜ਼ਾਇਜ ਮੰਗਾਂ ਕਾਰਨ ਅਕਸਰ ਇਹ ਇੱਛਾ ਦੱਬੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਡਿਪਟੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਇਹ ਫੇਰੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਂਬਾ ਜਰੂਰ ਛੇੜ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਇਹ ਨਿਰਾ ਸਿਆਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਾ ਹੋਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਵੋਟਾਂ ਨੇੜੇ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਦਾਅ-ਪੇਚ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪਰ ਜੇਕਰ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਆਪਣੀ ਕਾਰਜ਼ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਜਾਮਾ ਪਹਿਨਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦਸ਼ਾ ਸੁਧਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਰਾਜਨੀਤਕ-ਸਮਾਜਕ ਹਾਲਾਤ ਦਾ ਤਲਖ਼ ਯਥਾਰਥ : ‘ਕਿਵੇਂ ਜਿਓਣਗੇ ਲੋਕੀ’

(ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਤੱਗੜ)
ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਬੱਬੂ ਮਾਨ ਨੇ ਇਕ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ ਤੇ ਗਾਇਆ ਸੀ ‘ਇੱਕ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸੀ ਜੀਹਨੇ ਤੁਰ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਗਾਹ ’ਤੀ, ਇਕ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਾਬੇ ਨੇ ਬੱਤੀ ਲਾਲ ਗੱਡੀ ’ਤੇ ਲਾਤੀ।’ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਬੜੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਮਿਲੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਜੋਕਾ ਯੁੱਗ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਰੋਤਾ ਕੇਵਲ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮਾਨਣ ਦਾ ਆਦੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਸਗੋਂ ਹੁਣ ਬਿਜਲਈ ਉਪਕਰਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਬੜਾ ਕੁਝ ਐਸਾ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ‘ਫ਼ਾਸਟ ਫ਼ੂਡ’ ਵਾਂਗ ਪਸੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਞ ਹੀ ਹੋਇਆ ਬੱਬੂ ਮਾਨ ਦੇ ਉਸ ਗੀਤ ਨਾਲ਼। ਬੱਬੂ ਮਾਨ ਨੇ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੇ ਯੂਟਿਊਬ ਤੋਂ ਗੀਤ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਕੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ ਕਲਾਕਾਰੀ ਵਿਖਾਉਂਦਿਆਂ ਨਵੇਂ ਤੋਂ ਨਵੇਂ ਯਥਾਰਥਮਈ ਐਸੇ ਕਿੱਲ-ਕੋਕੇ ਲਾਏ ਕਿ ਕਥਿਤ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਭਾਜੜਾਂ ਪੈ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਬਾਬੇ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ਼ ਲੋਹੇ ਲਾਖੇ ਹੋ ਕੇ ਬਿਆਨਬਾਜੀ ਕਰਦੇ ਵੇਖੇ ਗਏ। ਬੱਬੂ ਮਾਨ ਦੇ ਦਿਨ ਐਸੇ ਬਦਲੇ ਕਿ ਉਹ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਸਿਖ਼ਰ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਫ਼ਿਰ ਇਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਹੀ ਲੱਗ ਤੁਰੀ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਗੀਤ ਇਸ ਕੋਟੀ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਤੇ ਗਾਇਆ ਗੀਤ ‘ਕਿਵੇਂ ਜਿਓਣਗੇ ਲੋਕੀ’। ਇਸ ਗੀਤ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਹੋਛੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗਹਿਰ-ਗੰਭੀਰ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਬੜੇ ਅਸਰਮਈ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੀਤ ਨੂੰ ਬਾ-ਕਾਇਦਾ ਬੀਕਾ ਮਨਹਾਰ ਨੇ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸੁਰੀਲੀ ਰੂਹ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸ਼ਨਲ ਸਿੰਗਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਰਚਨਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ ਦੇ ਮੱਦੇ ਨਜ਼ਰ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਗੀਤ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਨੂੰ ਸਾਖ਼ਸ਼ਾਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਮਯਾਬ ਕਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੰਞ ਦਾ ਕਰੁਣਾਮਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸ਼ਨਲ ਸਿੰਗਰ ਦੀਆਂ ਸੰਗੀਤਕ ਗਰਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਗੁਆਚ ਕੇ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਸੁਰ ਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਰਚਨਾ ਦੀ ਰੂਹ ਅਤੇ ਮਕਸਦ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਞ ਇਸ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸੁਖਨੈਬ ਵਧਾਈ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਵਿਚ ਵਸਾਉਣ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਹੀ ਗੱਲ ਇਸ ਗੀਤ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਵਿਚ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ, ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਇੰਜ. ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਖ਼ੁਦ ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਬੜੇ ਮਾਹਰ ਹਨ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਮਾਰ ਖਾਣ ਦਾ ਸੁਆਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੋ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਾ ਵਸਤੂ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਇਕ-ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਤਰਜ਼ਮਾਨੀ ਕਰਦੀਆਂ ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ ਵਿਚ ਬੜਾ ਮੁੱਲਵਾਨ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਗੱਲ ਇਕ ਗੀਤ ਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਵਾਜ਼, ਸੰਗੀਤਕਾ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਟਿਪਸ ਨੂੰ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿਚਲੇ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ ਦਾ ਤੁਅਲਕ ਹੈ ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦੋ ਰਾਏ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮ ਕਿਸੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਧਿਰ ਨਾਲ਼ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੋਨੋਂ ਸਰਗਰਮ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੀਜੇ ਬਦਲ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਰਾਜਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਚਾਲਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪਰਦਾ ਫ਼ਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੇਸ਼ਕ ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਖ਼ੁਦ ਇਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿਚ ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ। ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਮੋਹ ਦੀ ਤਸਵੀਰਕਸ਼ੀ ਕਰਦਿਆਂ ਗੀਤਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਇਹਨਾਂ ਸਤਰਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਲਈ ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਗੀਤ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਤਰੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰਨ ਯੋਗ ਹਨ:
ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪੁੱਤ ਦਾ ਮੋਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਗ਼ੈਰ ਜ਼ਨਾਨੀ ਦਾ
ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸੰਸਾ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਰੁਲ਼ੀ ਜੁਆਨੀ ਦਾ
ਜੋ ਇੰਡੀਆ ਵਿਚ ਰੁਲ਼ਦੇ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਲੈਂਦਾ ਸਾਰ ਨੂੰ
ਕੀ ਏਸੇ ਖ਼ਾਤਰ ਚੁਣਿਆ ਸੀ ਆਪਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ !
ਅਜੋਕੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਕੁਰਸੀ ਬਦਲੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਸੌੜੇ ਲਾਲਚ ਵਿਚ ਫ਼ਸ ਕੇ ਵੋਟਰ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਪਛਾਨਣ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ:
ਨਸ਼ਿਆਂ ਬਦਲੇ ਵੋਟਰ ਵਿਕਦੇ ਕੁਰਸੀ ਬਦਲੇ ਨੇਤਾ
ਚੌਥਾ ਥੰਮ ਮੀਡੀਆ ਵਿਕਿਆ ਲਿਆ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਠੇਕਾ
ਪਰ ਝੂਠ ਬੋਲਣਾ ਆਉਂਦਾ ਨਹੀਂ ਇਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ
ਕੀ ਏਸੇ ਖ਼ਾਤਰ ਚੁਣਿਆ ਸੀ ਆਪਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ !
ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦੋ ਰਾਏ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪਬਲਿਕ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਖ਼ੋਰਾ ਲਾਉਣ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਕਥਿਤ ਸੂਬੇ ਦੇ ‘ਸੇਵਕ’ ਹੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਬੱਸਾਂ ਪਰਮਿਟਾਂ ਦੀ ਘਪਲੇਬਾਜੀ ਹੇਠ ਚੱਲਣ ਬਾਰੇ ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਸੁਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਇਹਨਾਂ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਕਰਿੰਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖੱਬੀ ਖ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਐਂਵੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਉਂਗਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕਿ:
ਨੀਲੀਆਂ ਪੀਲੀਆਂ ਬੱਸਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਕੋ ਘਰ ਦੀਆਂ ਨੇ
ਸੜਕਾਂ ਉ¤ਤੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਸਾਡੀ ਹਿੱਕ ’ਤੇ ਚਲਦੀਆਂ ਨੇ
ਰਾਜ ਨਹੀਂ ਇਹ ਸੇਵਾ ਕਿਉਂ ਸੌਂਪੀ ਇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ
ਕੀ ਏਸੇ ਖ਼ਾਤਰ ਚੁਣਿਆ ਸੀ ਆਪਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ !
ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਗੀਤ ‘ਕਿਵੇਂ ਜਿਓਣਗੇ ਲੋਕੀ ਖੋਹ ਲਿਆ ਰੁਜ਼ਗ਼ਾਰ ਨੂੰ’ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਅਜੋਕੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸਮਾਜਕ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਯਥਾਰਮਈ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਇੱਕ ਉ¤ਤਮ ਰਚਨਾ ਵਜੋਂ ਵਿਚਾਰਨਯੋਗ ਕ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕ੍ਰਿਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਇਕ ਚੇਤਨ ਅਮਲ ਹੈ।

ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ : ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਗੇ

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
ਰੂਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਰਸੂਲ ਹਮਜਾਤੋਵ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਕਿਤਾਬ ' ਮੇਰਾ ਦਾਗਿਸਤਾਨ ' ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ , "ਜਿਸ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੰਦਾ ਪਾਣੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। " ਰਸੂਲ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਦਾ ਕਿ ਦਾਗਿਸਤਾਨ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲਾਹਨਤ ਪਾਉਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ , " ਜਾਹ ਤੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਭੁੱਲ ਜਾਏ ।
"ਪਰ ਸਦਕੇ ਜਾਈਏ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੋਧਿਆਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁਝਦਿਆਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ , ਵਿਰਸਾ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਬਣ ਕੇ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ । ਇਸ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਕਾ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਪਰ ਸਾਡੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਰਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ।
ਇਸਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਊ ਕੀ ਕਹਿਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ !
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰਦਾ ਸ਼ਾਇਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ !
ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਯੂ ਐਨ ਓ ਦੀ ਅਪੁਸਟ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੁੰ ਹੋਰ ਸੁਚੇਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ । ਤਾਂ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦੇ ਚਿੰਤਕ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੋਈ ਸੀ । ਇਸ ਚਿੰਤਾ ਨੇ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਜੋ ਜੰਗੀ ਕਲਾ ਉਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਨਾਲ ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ , ਹੁਣ ਚੜਦੇ - ਲਹਿੰਦੇ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਥਾਂ - ਥਾਂ ਵਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 90 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਹ ਬੋਲੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ 12 ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੈ।ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਗੌਰ ਵਾਚਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮੁੱਖੀ / ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਉਹ ਰੂਪ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਹੁਣ ਜਾਂ ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ । ਪਰ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਬਲਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਵੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਸਬਦਾਂ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੀ ਘਾਟ ਦੀ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੁਣ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਬ਼ਦਾਂ ਦਾ ਅਥਾਹ ਭੰਡਾਰ ਹੈ । ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਲ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਬ਼ਦਕੋਸ਼ ਦਾ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਖ਼ਜਾਨਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਮਹਾਨ- ਕੋਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗਿਣੇ ਚੁਣੇ ਇਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਆੳਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਕ ਤੌਖਲਾ ਅਤੇ ਕੌੜੀ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਸਬ਼ਦਾਂ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਪੰਜਾਬੀ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜਦੂਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਬਰਕਰਾਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾ , ਜਿੰਦਾ ਆਦਿ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ' ਲੌਕ ' ਸ਼ਬਦ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਨਪੜ ਤੋਂ ਅਨਪੜ ਵੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਅਚੇਤ ਹੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪੁੱਠ ਚਾੜਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇ ਆਮ ਹੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮਿਸਡ ਰਿੰਗ ਕਰੀਂ । ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀ ਅਸੀਂ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਅਚੇਤ ਹੀ ਵਸਾਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਹੁਣ ਇੰਟਰਨੈਟ ਰਾਹੀਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਭਾਸਾ ਦਾ ਗਿਆਨ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਕੁਝ ਨਿਰੋਲ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਰੋਮਨ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਹੁਣ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਈ 300 ਫੋਟ ਚੱਲਦੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਕੋਡ ਨੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸਦਾ ਘੇਰਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮੇ ਪਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂ਼ਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹੁਣ ਰੋਮਨ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਚੈਟ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਦਿਨ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਉੜਾ ਆੜਾ ਦੀ ਥਾ ਰੋਮਨ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇੱਕ ਫੌਟ ਤਿਆਰ ਹੋਵੇ ਵੈਬਵਰਲਡ ਵਿੱਚ ਦਸਤਕ ਦੇਵੇਗਾ ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜੋ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਜਿਹੇ ਮੁਕਾਮ ਸਿਰਜੇ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਾਂ -ਬੋਲੀ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੈ । ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸਰਵਣ ਪੁੱਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬੀ ਚੇਤਨਾ ਇਸੇ ਕੜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਸਾ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਵੱਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਲਿੱਕ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ । ਇਹ ਉਪਰਾਲੇ ਲਈ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਵੀਰ ਨਵਤੇਜ ਅਟਵਾਲ , ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ, ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਢੁੱਡੀਕੇ ਨੁੰ ਦਿਲੋਂ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ । ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਾਰੀ ਟੀਮ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦਾ ਜੋ ਮੰਚ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਇੱਕ ਕਾਰਗਾਰ ਹਥਿਆਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ ।

ਪੰਥਕ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਫੋਕੀਆਂ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀਆਂ

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੱਧੂ
ਪੰਜਾਬੀ ਨਿਊਜ ਆਨਲਾਈਨ ਦਾ ਬਾਕੀ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲੋਂ ਇਹ ਹੀ ਵਖਰੇਵਾਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਆਪਣੇ ਬਿਗਾਨੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਤਲਖ ਹਕੀਕਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆ ਰਹੇ । ਬੇਸ਼ੱਕ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਇਹਨਾਂ ਕੌੜਾ ਸੱਚ ਬੋਲ ਕੁ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਸਿਵਾਏ ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਕਲਮੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੇ …………। ਪਰ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਘੜਮੱਸ ਪਾਉਂਦੇ ਵਿਚਾਰ ਜੇ ਬਾਹਰ ਹੀ ਨਾ ਆਉਣ ਦਾ ਫਿਰ ਫੋਕੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀ ।
ਖੈਰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ । ਪਹਿਲਾਂ ਗੈਰਾਂ ਤੋਂ ਖਤਰਾ ਰਿਹਾ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਲਿਬਾਸਧਾਰੀ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਤੋਂ , ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ‘ਚ ਤੇਲ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ‘ਆਪਣੇ’ ਹੀ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ । ਹੱਥਲੇ ਸ਼ਬਦ ਬੀਤੇ ਦਿਨੀ ਹੋਈ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿੱਖ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਕੁਝ ਨਿੱਜੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਕਾਰਨ ਮੈਨੂੰ 9 ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਣਾ ਪਿਆ । ਹੋ ਸਕਦਾ ਜੇਕਰ ਮੇਰੀ ਪੰਥਕ ਸਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓ ਦੇਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਸਰਾ ਦੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਸੌ ਜਾਂਦਾ । ਇੱਥੇ ਇਸ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪੰਥ ਦੇ ਪੰਜ ਜਥੇਦਾਰ ਵਾਇਆ ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ‘ਹਾਈਜੈਕ’ ਕਰ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਾਦਲ ਵਿਰੋਧੀ
ਧੜੇ, ਸਰਨਾ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ ਗਰੁੱਪ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕੁ ਪੰਥ ਪ੍ਰਸਤ ਆਗੂ ਇਸ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ।
ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਏ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ । ਦੋਵਾਂ ਯਾਤਰੂ ਨਿਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਣ ਵਾਲੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਏਸੀ ਕਮਰੇ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਗਏ। ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਨਿਵਾਸ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਟੌਹਰ ਅਤੇ ਖਾਤਰ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਸੀ । ਇਹਨਾਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਉਹ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਪੰਥ ਵਿੱਚ ਨਿਘਾਰ ਆ ਰਿਹਾ , ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਕਾਬਜ਼ ਧੜਾ ਇਸ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ”
ਪਰ ਕੋਈ ਆਗੂ ਆਪਣੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਮੈਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ । ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨੇ ਮਸਾਂ 100 ਗਜ਼ ਦੂਰ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਸੰਗਤ ਅਤੇ ਪੰਗਤ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਥਾਂ ਯਾਤਰੂ ਨਿਵਾਸਾਂ ਦੇ ਪੈਂਟਰੀ ਹਾਊਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ਾਹੀ ਭੋਜ ਕੀਤਾ। ਸਭ ਨੂੰ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਆਗੂਆਂ ਲਈ ਵੱਖੋਂ ਵੱਖਰੇ ਖਾਣੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਨਿਵਾਸ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਨਿਵਾਸ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਸਾਹੀਂ ਭੋਜ ਜਿ਼ਆਦਾ ਵਧੀਆਂ ਸੀ ( ਮੈਂ 10 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਡਿਨਰ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਪਨੀਰ, ਚਾਵਲ, ਦਹੀਂ , ਮਟਰ ਮਸ਼ਰੂਮ , ਮਿਨਰਲ ਵਾਟਰ , ਸਵੀਟ ਡਿਸ , ਆਈਮ ਕਰੀਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ) । ਜਦਕਿ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਅੱਧੀਆਂ ਆਈਟਮਾਂ ਸਨ ।
10 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਡੈਲੀਗੇਟ ਇਜਲਾਸ ਮਗਰੋਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਲੱਖੀ ਸ਼ਾਹ ਵਣਜਾਰਾ ਹਾਲ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਵਾਗੂੰ ਟੇਬਲਾਂ ਦੇ ਖਾਣਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਆਗੂ ਖੜ ਕੇ ਜਾਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਦੇ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾਣਾ ਖਾ ਰਹੇ ਸਨ । 11 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਸੰਗਤ ਲਈ ਦਾਲ ਫੁਲਕਾ ਗੁਰੂ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਸੀ ਪਰ ਉੱਥੇ ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰੁਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਪਾਈ ਪਿਰਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
ਸਵਾਲ ਇਸ ਨਹੀਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਖਾਣਾ ਕਿਉਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਸਵਾਲ ਹੈ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਆਮ ਭੋਲੇ ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜ਼ਜ਼ਬਾਤ ਭੜਕਾ ਕੁਰਸੀ ਅਤੇ ਤੱਪੜਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਵੰਡਾਂ ਕੇ ਪਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਗੂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਜਬਾਤਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸਾਹ ਘਾਤ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ? ਕੀ ਪੰਥ ਦੀ ਨੁੰਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਚਲਾਈ ਲੰਗਰ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਿਆਂ ਪੰਗਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਨਹੀਂ ਛੱਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਜਦੋਂ ਆਗੂ ਹੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੌਮ ਦਾ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਤਰਲੋਮੱਛੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਆਮ ਸਿੱਖ ਦੀ ਕੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਇਹ ਗੰਝਲਦਾਰ ਸਵਾਲ ਹੈ? ਇਹ ਡੈਲੀਗੇਟ ਪੰਥ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਤਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਕੇ ਅਮਲੀ ਜਾਮਾ ਨਹੀਂ ਪਹਿਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਦਮਗਜੇ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਆਗੂ ਆਪ ਪੰਥਕ ਰਵਾਇਤਾਂ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਸਨ । ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਆਮ ਸੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਸੇ਼ਸ਼ ਖਾਣੇ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਸ਼ਾਇਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇ ਹੁਣ ਉਹ ਭੁਲੇਖਾ ਵੀ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ।
ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪੰਥ
ਦੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂਮ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਇਆ ਖਰਚਿਆਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਥਕ ਰਵਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰਿਆਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਕੀ ਪੰਥਕ ਡੈਲੀਗੇਟ ਕਹਾਉਂਦੇ ਇਹ ਲੋਕ ਇਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਗੇ ।

ਗਾਇਕਾਂ , ਬਾਦਲਾਂ ਅਤੇ ਨਸ਼ਵਾਰ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ

ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਸ਼ਬਦ ਜਿਹਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ‘ਪੰਜ ਫੋਟੋ ਨਸਵਾਰ’ ਦੀ ਡੱਬੀ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ । ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ , ਹਾਕਮ ਸੂਫੀ, ਅਸੋਕ ਮਸਤੀ ਅਤੇ ਦੀਪਕ ਢਿੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਜਗਤ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਾਂਮ ਹਨ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਜਰੀ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੇ ਬੀਤੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰਦਿਆਂ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣਾ , “ ਮੁੜ ਮੁੜ ਯਾਦ ਸਤਾਵੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਦੀ ’।
ਨਸਵਾਰ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਸਥਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਕਾਈ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਕਸਬਾ ਸਮੁੱਚੇ ਭਾਰਤ ,ਚੀਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਮਜਬੂਤ ਪਹੁੰਚ ਬਣਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਨਸਵਾਰ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓ ਜੁੜੇ ਸੁਧੀਰ ਕੁਮਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਥੇ ਨਸਵਾਰ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੋਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ । ਸੰਨ 1900 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਇੱਥੋਂ ਸਿੱਧ ਪੁਰਸ ਬਾਬਾ ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰਧਾਲੂ ਖੇਤੂ ਰਾਮ ਨੂੰ ਨਸਵਾਰ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਹਜ਼ਰੋਂ ਜਿ਼ਲ੍ਹਾ ਪਿਸ਼ੌਰ ( ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ) ਵਿੱਚ ਨਸਵਾਰ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਖੇਤੂ ਰਾਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫਰਮ ‘ਖੇਤੂ ਰਾਮ ਬਿਸੰਭਰ ਦਾਸ’ ਦੇ ਨਾਂਮ ਹੇਠ ਇੱਥੇ ਨਸਵਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੁਰੂ ਕੀਤਾ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤੰਬਾਕੂ ਵਿੱਚ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨਸਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਕੇ ਪੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਵੇਚਣੀ ਸੁਰੂ ਕੀਤੀ । ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਵੱਧਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1915 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ' ਪੰਜ ਫੋਟੋ ਨਸਵਾਰ ' ਨਾਮਕ ਬਰਾਂਡ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ । ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਇਲਾਕੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਸਵਾਰ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਹੋ ਨਿਬੜਿਆ ।ਬੇਸੱ਼ਕ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤੰਬਾਕੂ ਆਦਿ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਇੱਥੇ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਨਸਵਾਰ ਉਦਯੋਗ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਧੀਰ ਅਰੋੜਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਬਹੁਤੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਤੋਂ ਨਸਵਾਰ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹੁਣ ਇੱਥੇ 22 ਛੋਟੀਆਂ - ਵੱਡੀਆਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਕਾਈਆਂ ਨਸਵਾਰ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਤੰਬਾਕੂ , ਸੰਗਧਿਤ ਪਦਾਰਥਾਂ , ਮੈਥਾਈਲ ਅਤੇ ਤੇਲ ਬੀਜ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਪਾਊਡਰ ਵਰਗਾ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਪਹਿਲਾਂ ਨਜਲਾ / ਬੰਦ ਨੱਕ ਖੋਲਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਇਸ ਨਾਲ ਸੁੰਘਣ ਨਾਲ ਨੱਕ ਖੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁੰਘਣ ਦੇ ਆਦੀ ਹਨ । ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਫਰਕ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਲਪ ਆ ਗਏ ਹਨ ।
ਕਈ ਨਾਂਮੀ ਨਸਵਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁਧੀਰ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸਦੇ ਸੁੰਘਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਜਦਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਜਾਂ ਬੀੜੀ ਪੀਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ‘ਪਾਈਰੀਆ’ ਨਾਮਕ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਜਦਕਿ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਬਹੁਤ ਦੇਣਾ ਪੈਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਡਬਲਿਊ ਐਚ ਓ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤੰਬਾਕੂ ਤੇ ਟੈਕਸ ਬਹੁਤ ਲਗਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
ਪੰਜਾਹ ਫੋਟੋ ਨਸਵਾਰ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਸਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਫੋਟੋ , ਚਾਰ ਫੋਟੋ , 6 ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮਾਰਕੇ ਨਾਲ ਨਸਵਾਰ ਵਿਕ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਜੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪੰਜ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਆਪਣਾ ਹੀ ਮੁਕਾਮ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਵੀ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਲਘੂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਇ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀ ‘ ਪੰਜ ਫੋਟੋ ਨਸਵਾਰ’ ਦਾ ਜਿ਼ਕਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਇੰਡਸਟਰੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 100 ਘਰਾਂ ਦੇ 250 -300 ਮਜਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਪੱਕਾ ਰੁਜਗਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਇੱਥੇ ਵਸੇ ਕਈ ਪਰਿਵਾਰ ਪੀੜੀ ਦਰ ਪੀੜੀ ਇੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦੀ ਢੋਹ ਢੁਆਈ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜਗਾਰ ਮਿਲਦਾ ਉੱਥੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਰੈਵੀਨਿਊ ਵਜੋਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਫਰਮ ‘ਪੰਜ ਫੋਟੋ ਨਸਵਾਰ ’ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਟਿਕਾਣਾ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਉਹ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਹੀ ਇਸ ਗਵਾਹ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਸਨਅਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਕਸਬਾ ਆਪਣੀ ਅਮਿੱਟ ਛਾਪ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਅਤੇ ਮਕਬੂਲ ਗਾਇਕ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਇਸੇ ਕਸਬੇ ਦਾ ਮੂਲ ਵਾਸੀ ਹੈ । ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪਿੰਡ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਅੱਜ ਵੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਗੁਰਦਾਸ ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਦਾ । ਫੁਰਸਤ ਦੇ ਪਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰਦਾਸ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸੰਸਾਂ ਦੀਆਂ ਭੀੜਾਂ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਸਦੇ ਰਝੇਵੇ ਬਹੁਤ ਹਨ ਪਰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨਾਲ ਉਹ ਵਿਹਲ ਕੱਢ ਕੇ ਜਰੂਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਦੂਰੋਂ -ਦੂਰੋਂ ਆਏ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਉਸਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਘਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤਾਏ ਦੀ ਬੈਠਕ ( ਜਿੱਥੇ ਗੁਰਦਾਸ ਰਿਆਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ) ਦੇ ਕਿਸੇ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨ ਵਾਂਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਾਵਾਂ ਦੇ ਪੱਟੇ ਪਿੜ ਵਾਂਗੂੰ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਟੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੰਘ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਘਰ ਦੇ ਖੁੱਲੇ ਦਰਵਾਜੇ ਦੀ ਡੋਰਵੈੱਲ ਵਜਾ ਕੇ ਮੇਜਬਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ , ਅੰਦਰੋਂ ਅੱਖਾਂ ਮਲਦਾ ਗਾਇਕ ਹਾਕਮ ਸੂਫੀ ਨਿਕਲਦਾ । 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਹੋਈ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਮਗਰੋਂ ਸੂਫੀ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੌਦਾ -ਜਾਗਦਾ ਹੈ। ਟੀ ਐਸ ਆਈ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਗਾਇਕ ਗੁਰਦਾਸ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਡੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦਾ ਆਖਦਾ ਹੈ, “ ਮੇਰਾ ਪੁਰਾਣਾ ਪਿੰਡ ਤਾਂ ਦੌਲਾ ਹੈ ਪਰ ਸਾਡੇ ਪੁਰਖੇ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਵਸੇ ਸਨ । ਬਾਕੀ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਆਬਾਦ ਹੋਗੀ ਇੱਥੋ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘਰ ਤਾਂ ਪੱਕੇ ਪੈ ਗਏ ਪਰ ਗਲੀਆਂ ਦਾ ਹਾਲੇ ਵੀ ਉਹੀ ਹਾਲ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਲੋਕੀ ਸਾਨੂੰ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰਤ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਉਦੋਂ ਮਾਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਜਦੋਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਲਈ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਾਂਮ ਚਮਕਾਉਣ ਲਈ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਜਿ਼ਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਚਾਅ ਚੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਮਾੜੀ ਕਿਸਮਤ ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਸ਼ਹਿਰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ”
ਗੁਰਦਾਸ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਸੂਫੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦਾਸ ਨਾਲ ਖੇਡੀ ਹੋਲੀ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦੀ , ਅਸੀਂ ਦੋ – ਦੋ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੋਲੀ ਖੇਡਦੇ ਭੱਜੇ ਫਿਰਦੇ ਸੀ, ਅੱਜ ਵਾਗੂੰ ਨਹੀਂ ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲਾਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਹੋਲੀ ਨਹੀਂ ਖੇਡਦੇ ਸੀ । ਜਾਂ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ । ਗੁਰਦਾਸ ਮੈਥੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸੀ ਅਸੀਂ ਸਾਡੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਰਸ਼ਨ ਪਰਵਾਨਾ ਜੀ ਕੋਲ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਬੈਠੇ ਰਹਿਣਾ ।
ਇੱਕ ਹੋਰ ਯਾਦ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਸੂਫੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡਾ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਕੁਲਵੰਤ ਦੰਦੀਵਾਲ ਦੁਬਈ ਤੋਂ ਟੇਪ ਰਿਕਾਰਡਰ ਲਿਆਇਆ ਸੀ , ਮੈ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸ ਨੇ ਰਜਨੀਸ਼ ਆਸ਼ਰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਆਪਣੀ –ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੰਪੇਅਰਿੰਗ ਕਰਨੀ ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਮੌਕੇ ਸਨ ।
ਆਪਣੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਦਾ ਨਾਂਮ ਆਪਣੇ ਗੀਤ ਦਰਜ ਕਰਦਾ ਸੂਫੀ ਦੱਸਦਾ ਗੁਣਗੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ , “ ਆਜਾ ਪਿਆਰ ਦਾ ਸਿਖਾਵਾ ਤੈਨੂੰ ਢੰਗ ਸੱਜਣਾ। ਮੰਡੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦਾ ਮੈ ਮਲੰਗ ਸੱਜਣਾ ।”
ਮੇਲਾ ਯਾਰਾਂ ਦਾ , ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰਾਂ ਡੀਟਾਂ , ਕੋਕਾ , ਚਰਖੇ ਦੀ ਟੁੱਟ ਗਈ ਮਾਹਲ ਵਰਗੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹਾਕਮ ਸੂਫੀ ਅਚਾਰੀਆਂ ਰਜਨੀਸ ਦਾ ਸੰਨਿਆਸੀ ਹੈ। ਇਸ ਚਿਣਗ ਤਹਿਤ ਉਸ ਨੇ ਰਜਨੀਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ, “ ਮੈਂ ਮ੍ਰਿਤੂ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ’ ਪੜ੍ਹਨ ਮਗਰੋਂ ਇੱਥੇ ਬਣੇ ‘ਰਜਨੀਸ ਆਸ਼ਰਮ’ ਨੂੰ ਦਿਨ ਰਾਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਖ ਦਿੱਤੀ । ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਦੇ ਇਸ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਲੈਂਡ ਸਕੈਪਿੰਗ ਅਤੇ ਲੱਕੜੀ ਦਾ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਕਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸੂਫੀ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈਂਦਿਆਂ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਗੀਤ ਕਾਪੀ ਜਰੂਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ
ਊੜੇ ਦੀ ਕੋਈ ਕਦਰ ਨਾ ਕੀਤੀ ਵਕਤ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ
ਜੂੜੇ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸਰਦਾਰਾਂ
ਕਰਕੇ ਸੂਹਾ ਚਿਹਰਾ ਮੁੱਛ ਮਰੋੜੀ ਵੇ ਬਾਬਾ
ਵਿਰਸਾ ਭੱਜਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਅੱਗਿਓ ਮੋੜੀ ਵੇ ਬਾਬਾ
ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਿ਼ਵਰਾਜ ਸਿੰਘ ਰਾਜੂ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਰਤਾਂ ਫਰੋਲਦੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਇਹ ਕਥਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਖਦਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ ( ਮੁਕਤਸਰ) ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਕੇ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਇਸ ਪਿਪਲੀ ਇਲਾਕੇ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਗਿੱਦੜ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕ ਇੱਕ ਗਿੱਦੜੀ ਫੜ ਕੇ ਲਿਆਏ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਗਿੱਦੜ - ਗਿੱਦੜ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ‘ਗਿੱਦੜਵਿਆਹਿਆ’ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਜੋਂ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਸ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ’ ਪੈ ਗਿਆ । ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇੱਕ ਹੋਰ ਦੰਦ ਕਥਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਚ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਤੀਰ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਗਿੱਦੜਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਹੋਈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ । ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਪੜਾਅ ਕੀਤਾ ਇਹ ਗੱਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਬਹੁਤੀ ਸਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਲਗਭਗ 300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ । ਪਿੰਡ ਤੇ ਮੰਡੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਘਦੀ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਹੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਪਿੰਡ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀ ਮੰਡੀ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਦਸੰਬਰ 1909 ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਿਸਟਰ ਬਲਟਿਨ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ । ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਜਸ਼ਨ ਵੀ ਬੀਤੇ 9 ਦਸਬੰਰ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਗਏ । ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ੋਕ ਮਸਤੀ , ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਨਾਂਮੀ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਹਸਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ ।
ਬਠਿੰਡਾ -ਮਲੋਟ ਰੋਡ ਸਥਿਤ ਇਹ ਮੁਕਤਸਰ ਜਿ਼ਲੇ ਦਾ ਅਵਿਕਸਤ ਕਸਬਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਪਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਵ: ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਜੱਦੀ ਜਿਲ੍ਹ਼ੇ ਮੁਕਤਸਰ ਦਾ ਇਹ ਕਸਬਾ ਹਾਲੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਮਾੜੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਝੂਰਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਜਿੱਤਾ ਕੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦਾ ਜੱਦੀ ਹਲਕਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਸਿਆਸੀ ਖੇਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦਾ ਨਾਂਮ ਗੂੰਜਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਗਿਲਾ ਹੈ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਇੱਥੋਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵਿਧਾਇਕ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਕੋਈ ਵਿਸੇ਼ਸ਼ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ । ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀਵਰੇਜ਼ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਚੱਲ ਤਾਂ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਖਤਮ ਕਦੋਂ ਹੋਊ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਹੈ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਟੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਅਤੇ ਉਡਦੀ ਧੂੜ ਰਾਹਗੀਰਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਗੀਤ ਮੱਲੋਮੱਲੀ ਜੁਬਾਨ ਤੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , “ ਉੱਡਦੀ ਧੂੜ ਨੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਪੈਣਾ ਰੱਖ ਸਾਂਭ ਕੇ ਲਹਿੰਗਾ ’ । ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਰਕ ਲਈ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਮਿਲਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਹਨ ਪਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੂੜੀਆਂ ਲਾਈਆ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਇਹ ਹੈ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਜੱਦੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਹਾਲ ।
ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੁਲਭੂਸਨ ਗਰਗ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦੇ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਹ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਜਿੱਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪੱਖੋ ਹਾਲੇ ਵੀ ਪੱਛੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਸ਼ਹਿਰ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਗਿਲਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮਰਤਬਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਕੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਥਿਤ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਤਾਂ ਜੋਂ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਰੋਜਾ਼ਨਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਣ ਪਰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਹੁੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਲਈ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ। ਕੀ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਗਿਲ੍ਹਾ ਦੂਰ ਕਰੇਗਾ ਇਹ ਸਮਾਂ ਦੱਸੇਗਾ ।

ਕਿਵੇਂ ਜਿਊਣਗੇ ਲੋਕੀ ਖੋਹ ਲਿਆ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੂੰ

ਕਿਵੇਂ ਜਿਊਣਗੇ ਲੋਕੀ ਖੋਹ ਲਿਆ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੂੰ


ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਹਾਲਤਾਂ ਦੀ ਸਹੀਂ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਜਰੂਰ ਦੱਸਿਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗਿਆ

ਜੋਖਿਮ ਭਰਿਆ ਸਫ਼ਰ ਕਰਕੇ ਸੰਗਰੀਏ ਤੋਂ ਨਸ਼ਾ ਲਿਆੳਦੇ ਹਨ ਪੋਸਤੀ

ਹੁਣ ਤਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਕਦੇ ਕਦਾਈ ਹੀ ਉਤਰਦਾ


ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ


ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਲਤ ਲੱਗ
ਜਾਵੇ ਉਹ ਦੀਨ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਬੇਖਬਰ ਹੋਇਆ ਸਿਰਫ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਨਸੇ਼ ਦੇ ਜੁਗਾੜ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ।ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਜਾਇਦਾਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਵੇਚਣ ਤੱਕ ਨੌਬਿਤ ਅਕਸਰ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਨਸੇ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਨਸੇ਼ੜੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਹੇਰਾਫੇਰੀਆਂ ਤੋਂ ਚੋਰੀਆਂ ਅਤੇ ਲੁੱਟ ਖੋਹ ਦੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਅਕਸਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਲੀਸ ਤੋਂ ਨਸ਼ਾ ਛੁਪਾਉਣ ਦੀਆਂ ਜੁਗਤਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਨਸੇ਼ੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੇ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਗ ਵਿਚ ਅਫੀਮ ਛੁਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ ਨਸੇ਼ੜੀ ਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹੇਠ ਹੈਰੋਇਨ ਲੁਕੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ।ਪਾਬੰਦੀ ਸੁ਼ਦਾ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰ ਹੀਲਾ ਵਸੀਲਾ ਵਰਤ ਕੇ ਪੁਲੀਸ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਘੱਟਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਾਰਨ ਬੇਸੱਕ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਹੋਣ ਪੰਰਤੂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨਸਿ਼ਆ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਹੁੰਚ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸ਼ਰੇਆਮ ਨਸਿ਼ਆ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਤਸਕਰੀ ਰੋਕਣ ਵਾਲੀ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲੀਸ ਦੇ ਕਈ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿਚ ਸਮੂਲੀਅਤ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਬੇਸੱ਼ਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੋਸਤ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਵੇਚਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ।ਫਿਰ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਦਾਅਵਿਆ ਦਾ ਮੂੰਹ ਚਿੜਾਉਂਦੇ ਸਮਗਲਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਨਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੋਸਤ ਵਿਕਰੀ ਰੁੱਕੀ ਹੈ ਨਾਂ ਹੀ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਆਉਂਦੇ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦੀਆਂ ਖੇਪਾਂ ਨੂੰ ਠੱਲ ਪਈ ਹੈ ।

ਸਮਾਜਿਕ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਆ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਨੀਲਮ ਰਾਣੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਬਠਿੰਡਾ ਨੇੜਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਬਾਰਡਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓ ਨਸ਼ਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਭੁੱਕੀ ਲੈਣ ਲਈ ਲੋਕ ਸੰਗਰੀਆ ਤੋਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਆੳਂੁਦੀ ਬੱਸ ਵਿਚ ਸਵਾਰੀਆਂ ਘੱਟ ਨਸੇ਼ੜੀ ਜਿ਼ਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਪਹਿਲਾਂ ਆਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ ਤੇ ਸਿਹਤ ਮਹਿਕਮਾ ਅਫੀਮ ਲੈਣ ਲਈ ਕਾਰਡ ਬਣਾ ਕੇ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਪੁਲੀਸ ਉਸਨੂੰ ਫੜਦੀ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਮਲੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚਾਰੇ ਅਮਲੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀ ਦੇ ਰਹੀ ਸਗੋਂ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਡ ਬਣਾਉਣੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ । ਕੀ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਅਮਲੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਜਾ ਫਿਰ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਕੋਈ ਅਮਲੀ ਨਸੇ਼ ਦੀ ਕਮੀਂ ਕਾਰਨ ਮਰਿਆ ? ਜਵਾਬ ਹੋਵੇਗਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਪੈਸੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ‘ ਹੋਮ ਡਲਿਵਰੀ ’ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੋੲੱੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨਸੇ਼ ਕਰਨ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗਾ ਇਸ ਵਿਸੇ਼ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨਸ਼ਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿਚਾਰੇ ਅਮਲੀ ਕੀ ਤਕਲੀਫਾਂ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਇਸ ਥੋੜੀ ਚਰਚਾ ਕਰੀਏ । ਨਸੇ਼ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਜਿੰਨੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ ਉਨੇ ਹੀ ਕਸੂਰਵਾਰ ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਆਗੂ ਅਤੇ ਉਹ ਪੁਲੀਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਖਾਤਰ ਪੰਜਾਬ ਜਵਾਨੀ ਹੋ ਰਹੇ ਨੂੰ ਜਹਿਰ ਸਪਲਾਈ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਨਾਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ ।

ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਬਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਡੋਡੇ ਅਤੇ ਪੋਸਤ ਦੇ ਠੇਕੇ ਖੁਲਵਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ।ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਕਸਬਾ ਸੰਗਰੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਠੇਕੇ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਲਾਗਤ ਹੈ ਉਨੀ ਸਾਰੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਠੇਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਹਾਲਾਂਕਿ ਠੇਕੇਦਾਰ ਅੰਕੜੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਕੁਤਰਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਪੋਸਤ ਦੀ ਕਾਊਂਟਰ ਸੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਪੰਜਾਬ ਤਸਕਰਾਂ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਡਿਲਵਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਮਾਲਵਾ ਪੱਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਤ ਦੇ ਆਦੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਗਿਣਤੀ ਜਿ਼ਆਦਾ ਹੈ । ਪੰਜ ਚਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਪੋਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਪੋਸਤ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਿਸੇ ਸੁਰਖਿਅਤ ਥਾਂ ਉਪਰ ਬਲੈਕੀਏ ਸਾਈਕਲ ,ਸਕੂਟਰ ਜਾਂ ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ ਉਪਰ ਬੋਰੀ ਲੱਦ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਅਮਲੀਆਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਨੈਟਵਰਕ ਐਨਾ ਮਜਬੂਤ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੋਸਤੀ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਥਾਂ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਜਿੱਥੇ ‘ ਜਹਾਜ ’ (ਨਸ਼ਾ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ) ਉਤਰਿਆ ਹੁੰਦਾ । ਅਮਲੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਖੁਸ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਕੋਟਾ ਮੁੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਰ ਬੰਦੋਬਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਬਲੈਕੀਆ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਖੁਸ ਕਿ ਦਸਾਂ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਦਿਹਾੜੀ ਬਣਾ ਗਈ । ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦਾ, “ ਬਾਈ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਨੇ ਪੱਟੀ ਮੇਸ ਕਰਤੀ , ਜਹਾਜ਼ ਮਗਰੋਂ ਉਤਰਦਾ ਮੁਖਬਰ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਲੀਸ ਸੱਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ।ਪ੍ਰਚੂਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੁਲੀਸ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਪੱਤੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ।’

ਸੰਗਰੀਆ ਤੋਂ ਭੁੱਕੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਬਿੱਕਰ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ , “ ਐਥੇ ਭੁੱਕੀ (ਪੋਸਤ) 1200 ਰੁਪਏ ਕਿਲੋ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕਰਾਕੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਨਾਲੇ ਪਸੂਆਂ ਆਲੀ ਖੁਰਾਕ ,ਮੰਗਫੂਲੀ ਦਾ ਛਿਲਕਾ, ਸੁੱਕੇ ਕੱਦੂ ਦੇ ਛਿੱਲੜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਿਲਾਵਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਸੰਗਰੀਏ ਤੋਂ 800 ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੀ ਹੈ 100 ਰੁਪਇਆ ਕਿਰਾਇਆ ਭਾੜੇ ਦਾ , ਜੇ ਪੁਲੀਸ ਵਾਲੇ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤਾਂ 100-200 ਉਹ ਝਾੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਪਰ ਨਸ਼ਾ ਠੀਕ ਹੂੰਦਾ ।”

ਬਠਿੰਡਾ ,ਮਾਨਸਾ ,ਫਰੀਦਕੋਟ ਅਤੇ ਫਿਰੋਜਪੁਰ ਜਿ਼ਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਅਮਲੀ ਬੱਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਾਇਆ ਡੱਬਵਾਲੀ ਸੰਗਰੀਆਂ ਮੰਡੀ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ । ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇੜੇ ਬਣੇ ਉੁਸ ਅਹਾਤੇ ਵਿਚ ਖੁੱਲੇ ਠੇਕੇ ਕੋਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਤਰਸਯੋਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਠੇਕੇ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਕੋਟਾ ਥਹੁੜਾ ਅਤੇ ਖਰੀਦਾਰ ਬਹੁਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਪੈਸੇ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀ ਮਿਲਦੀ । ਨਸੇ਼ ਦੀ ਤੌੜ ਕਾਰਨ ਧਾਹਾਂ ਮਾਰਦੇ ਪੋਸਤੀ ਅਕਸਰ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਖਾਣ ਲਈ ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਪੋਸਤ ਖਰੀਦ ਕੇ ਲਿਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਅਮਲੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਜਾਂ ਪਤਲੇ ਥੈਲਿਆਂ ਵਿਚ ਪਾ ਲੱਕ ਬੰਨ ਕੇ ਰੱਬ ਆਸਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਚਾਲੇ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਇੱਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖਤਰਿਆਂ ਭਰਿਆ ਸਫਰ । ਸੰਗਰੀਆ ਤੋਂ ਕੁਝ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਰਾਜ ਦੀ ਹੱਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹਰ ਆਉਣ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਤੇ ਤੇਜ ਨਿਗਾ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਇੱਥੋਂ ਬਚ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਡੱਬਵਾਲੀ ਲੰਘਣ ਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤਾਇਨਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੁਲੀਸ ਵਾਲੇ ਅਮਲੀ ਨੂੰ ਸ਼ਕਲ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਪਛਾਣ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਗਰੀਆ ਤੋਂ ਮਾਲ (ਪੋਸਤ ) ਲਿਆ ਕਿ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਗੁਪਤ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ , ਇੱਕ ਕਿਲੋਂ ਤੱਕ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਜਿ਼ਆਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ , ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਜਿ਼ਆਦਾਤਰ ਮੁਲਾਜਮ ਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ।”
ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦਾ ਬਜੁਰਗ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰ ਸੰਗਰੀਏ ਗੇੜਾ ਲਾਉਂਦਾ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਫੜੇ ਜਾਣ ਦੇ ਡਰੋਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਦੀ ਤੁਰ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਅ਼ਾਦਾ ਤੁਰਨ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਪੈਰ ਥੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਅਮਲੀ ਉਸਨੂੰ ‘ਤਾਇਆ ’ ਆਖਦੇ ਹਨ ਉਹ ਘਰੋਂ ਘਰੀ ਪੋਸਤ ਦੇ ਪੈਕਟ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਧੋਲੀਪਾਲ ਜਿ਼ਲ੍ਹਾ ਹੰਨੂਮਾਨਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਪੋਸਤ ਦੇ ਠੇਕੇ ਦੀ ਬਰਾਂਚ ਚਲਾਉਂਦੇ ਕਰਿੰਦੇ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ , ‘ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੋਸਤ ਸ਼ਰਾਬ ਵਾਗੂੰ ਖੁੱਲਾ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜੀਹਨੂੰ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਖਰੀਦੇ ਤੇ ਖਾਵੇ । ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਲੀ ਦਾ ਪੋਸਤ ਬਿਨਾ ਸਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ । ਞ’
ਠੇਕੇ ਤੋਂ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਪੈਕਟ ਖਰੀਦ ਕੇ ਚਾਹ ਪੀਦਾ ਇੱਕ ਅਮਲੀ ਟੀ ਐਸ ਆਈ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ , ‘ਬਈ ਜੇਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੋਸਤ ਦੇ ਠੇਕੇ ਖੁੱਲਗੇ , ਫਿਰ ਥਾਣੇ , ਕਚਿਹਰੀਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੀ ਅੱਧਾ ਰਹਿਜੂ । ਨਾਲੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਕੀ ਕਰਨਗੇ , ਪਰ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜਾਂ ਲੱਗ ਜਾਣੀਆਂ ਹਨ । ’
“ਘਰ ਵਾਲੇ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨਸਿ਼ਆ ਫੂਕਤੀ ਹੁਣ ਨਿੱਤ ਭੁੱਕੀ (ਪੋਸਤ) ਭਾਲਦਾ , ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਜਿੱਥੇ ਮਰਜੀ ਜਾ ਮੈਨੂੰ ਨਸ਼ਾ ਲਿਆਕੇ ਦੇ ,ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਦੀ ਹੁਣ ਮੈ ਕਿਲੋਂ ਦੋ ਕਿਲੋਂ ਭੁੱਕੀ ਲਿਜਾ ਨਾਲੇ ਉਹ ਡੰਗ ਸਾਰਦੀ ਨਾਲੋਂ ਥੋੜੀ ਬਹੁਤ ਵੇਚ ਕੇ ਟਾਈਮ ਪਾਸ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਦੋ ਵਾਰੀ ਨਸ਼ਾ ਛੁਡਾਉਣ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਕੇ ਗਏ , ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਹੱਟ ਜਾਂਦਾ ਘਰੇ ਫਿਰ ਖਾਣ ਜਾਂਦਾ । ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਕੱਢਦਾ ਸੀ ਉਦੋਂ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਫੜ ਕੇ ਲਿਆ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਚਿਰ ਜੇਲ੍ਹ ‘ਚ ਰਿਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚਿਰ ਠੀਕ ਸੀ ਬਾਹਰ ਆ ਫਿਰ ਨਸ਼ਾ ਖਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ । ” ਰੋਦੀ ਹੋਈ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨਦੀ ਹੈ ਮਾਨਸਾ ਜਿ਼ਲ੍ਹੇ ਦੀ ਮਲਕੀਤ ਕੌਰ ।

ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਭੁੱਕੀ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਕੱਢਕੇ ਵੇਚਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਮੂਲੀਅਤ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ । ਬੇਸ਼ਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕੁਝ ਕੁ ਔਰਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਦਰਜ ਵੀ ਕੀਤੇ ਹਨ ।




ਨਸੇ਼ੜੀ ਮਾਡਰਨ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦੇ ਆਦੀ


ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਚ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਨਸ਼ਾ ਛਡਾਊ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੰਕੜੇ ਗਵਾਹ ਹਨ ਕਿ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਆਧੁਨਿਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਨਸਿ਼ਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ ਵਿਚ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਪ੍ਰੰਤੂ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀ ਨਸੇ਼ ਤਿਆਗਣ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ਾਂ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । 28 ਜਨਵਰੀ 2008 ਤੋਂ 28ਫਰਵਰੀ 2008 ਤੱਕ ਨਸੇ਼ ਛੱਡਣ ਵਾਲਿਆਂ ਗਿਣਤੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਰਹੀ ।



ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਇਸ ਨਸ਼ਾ ਛਡਾਊਂ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ 2004 ਵਿਚ 532 ਮਰੀਜ਼ ,2005 ਵਿਚ 611 , 2006 ਵਿਚ 701 ਅਤੇ 2007 ਵਿਚ 678 ਮਰੀਜ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਨਸੇ਼ ਛੱਡਣ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਕੇ ਗਏ । ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪੋਸਤ ਅਫੀਮ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕੈਪਸੂਲ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਵੱਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ , ਹਾਲਕਿ ਕਾਫੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗੇ ਨਸ਼ੇ ਸਮੈੱਕ ਆਦਿ ਨਸੇ਼ੜੀਆਂ ਦੀ ਪਸੰਦ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਕੌਸਲਰ ਰੂਪ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਸੇ਼ ਦੇ ਕੈਪਸੂਲ ਖਾਣ ਤੋਂ ਤੋਬਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ 2004 ਤੋਂ 2007 ਤੱਕ ਕਰਮਵਾਰ 44, 39, 70, 62 ਨੌਜਵਾਨ ਇੱਥੋਂ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਜਦਕਿ 2006 ਵਿਚ ਨਸੇ਼ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਖਾਣ ਵਾਲੇ 11 ਅਤੇ 2007 ਵਿਚ 57 ਮਰੀਜਾਂ ਨੇ ਨਸੇ਼ ਛੱਡਣ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਖਾਦੀਆਂ । 2004 ਵਿਚ 8 ,05 ਵਿਚ 17 ,06 ਵਿਚ 37 ਅਤੇ 07 ਵਿਚ 25 ਸਮੈਕੀਏ ਵਿਚ ਨਸ਼ਾ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਥੋਂ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਬਠਿੰਡਾ ਇੱਕ ਨੰਬਰ , ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੋ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਆਢੀ ਰਾਜਾਂ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । 15 07 2008 ਨੂੰ ਦਾਖਿਲ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਤੇਰਾਂ ਸਾਲ ਬੱਚਾ ਫਿਲਊਂਡ ਸੁੰਘਣ ਆਦੀ ਹੈ ।

ਇਸ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਡਾ:ਨਿਧੀ ਗੁਪਤਾ (ਐਮ ਡੀ) ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ , “ ਨਸ਼ਾ ਛੁਡਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਬੁਲਾ ਕੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ ਨਸਿ਼ਆ ਆਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਦਿਮਾਗੀ ਕਾਰਨ ਹੈ । ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਚ ਪੀੜੀ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਵੱਧ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ , ਟੈਨਸ਼ਨ ਨਸਿ਼ਆਂ ਵੱਲ ਰੁਚਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਆਮ ਜਿਹੇ ਕਾਰਨ ਹਨ । ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਚ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕ ਘੱਟ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਜਿਅ਼ਾਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਭੁੱਕੀ ਖਾਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਹਾੜੀ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਲਗਾਈ ਵੇਲੇ ਜਿ਼ਆਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਨਸ਼ਾ ਲੈਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਮਜਦੂਰ ਵੀ ਇਸਦਾ ਜਿ਼ਆਦਾ ਸਿ਼ਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖੇਤੀ ਸੈਕਟਰ ਜੁੜੇ ਮਰੀਜ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦਵਾਈ ਲੈ ਕੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਨਸ਼ਾ ਖਾਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।ਅਸੀਂ ਮਰੀਜਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੌਸਲਿੰਗ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ”

ਇਹ ਹੈ ਕੰਵਲਜੀਤ ਢੁੱਡੀਕੇ

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
ਉਹ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਰਸ਼ਕ ਉਸਨੂੰ ‘ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਲ੍ਹਾ ਭਾਈ ’ ਸਮਝ ਕੇ ਹੀ ਪਛਾਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁ -ਪਰਤੀ , ਉਸ ਜਰਖੇਜ਼ ਜ਼ਮੀਨ ਵਰਗਾ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀ- ਕੀ ਉਪਜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਢੁੱਡੀਕੇ ਦਾ ਜੰਮਪਲ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ: ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ( ਕੰਵਲਜੀਤ ਢੁੱਡੀਕੇ) ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਣ ਹੈ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਅਤੇ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਦਾ ਗਰਾਂਈ ਹੋਣ ਦਾ । ਜਿਵੇਂ ਪ੍ਰੋ: ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਛਾਣ ਆਪਣੀ ਵਿਸੇ਼ਸ਼ ਵੰਨਗੀ ਨਾਲ ਜਲੰਧਰ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਬਣੀ ਹੈ , ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਵੱਖਰੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਦੀ ਚਰਚਾ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਚਲਦੇ ਦੇਸੀ ਰੇਡਿਉ ਤੇ
ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਰਿਪੋਰਟ ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਤੜਕਾ ਲਾ ਕੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੋਤੇ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਸੁਣਦੇ ਹਨ । ਸਿਰਫ਼ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਜੁਗਤ ਹੀ ਨਹੀ , ਕਲਾ ਦੇ ਇਸ ਮਹਾਰਥੀ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕਲਾ ਸ਼ਾਸਤਰ ਹਨ।

ਬਾਜ਼ ਵਰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਐਸ. ਐਲ. ਆਰ. ਕੈਮਰਾ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਸਾਹਿਤਿਕ ਮਨ ਅਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿਸਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯਥਾਰਥ ਵਰਗਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਕੈਚ ਉਸਦੇ ਵਜੂਦ ਹਿੱਸਾ ਹਨ । ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ਉਸਦੀ ਉਹ ਵਿਸੇ਼ਸ਼ ਕਾਰਜ਼ਸੈ਼ਲੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਦੀ ਕਲਾ , ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਸਮੇਂ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਅਪਣੱਤ ਭਰਿਆ ਵਤੀਰਾ ਸਰੂਰ ਲਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਯਾਦਗਾਰ ਤੇ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਇੱਕ -ਅੱਧ ਮਿਲਣੀ ।
ਇੱਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਰੱਖੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਸੁਹਿਰਦ ਪਤਨੀ ਜਸਪਾਲ ਕੌਰ ਅਤੇ ਗੋਭਲਾ ਜਿਹਾ ਬੇਟਾ ਹਰਨੂਰ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ । ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੋਂ ਆਏ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ,‘ਇਹ ਪ੍ਰੋ: ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਨ ।’

ਉਸ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਗੱਲ ਪੱਲੇ ਨਹੀ ਪਈ , ਰਸਮੀ ‘ਹੈਲੋ ਹਾਏ’ ਮਗਰੋਂ ਜਦੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ‘ਕੰਵਲਜੀਤ ਢੁੱਡੀਕੇ’ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਘੁੱਟ ਜੱਫੀ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਇੰਜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਮੌਕੇ ਵਿਛੜੇ ਦੋ ਭਰਾ ਮਿਲਦੇ ਹੋਣ ਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਾਲੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ ਬਾਈ ਤੁਹਾਡੀ ਪੜੀਆਂ ਖਬ਼ਰਾਂ ਸੁਆਦ ਲਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਸੁਣਕੇ ਇਉਂ ਲੱਗਦਾ ਜਿਵੇਂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੱਥ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ
ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਈਏ ।”
ਕੋਲ ਖੜਾ ਮਾਨਸਾ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਕਹਿੰਦਾ , “ ਅੱਛਾ , ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਮੈਂ ਬਾਈ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਦੇਖਿਆ ,ਹੁਣ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਇਹ ਤਾਂ ‘ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਾਲਾ ਭਾਈ’ ਹੈ ਤੇ ਨਿੱਤ ਜਲੰਧਰ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ।”

ਉਹ 24 ਘੰਟੇ ਬਿਜ਼ੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ। ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਇੰਜ. ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ । ਕਿੱਧਰੇ ਕਿਸੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਰੇਡੀਓ ਲਈ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ ਰਿਹਾ ਤੇ ਕਿਤੇ ਫੋਟੋ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਾ ਰਿਹਾ , ਕਿਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਨਰੇਰੀ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣਿਆ ਬੈਠਾ ਤੇ ਵਿਚੇਂ ਹੀ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਮਨੋਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦਸ਼ਾ ਬਾਰੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵੀ ਲਿਖ ਰਿਹਾ । ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵੀ ਸਿੱਧੀਆਂ ਸਪਾਟ , ਜਮਾਂ ਸਿੱਧ ਪੱਧਰੀਆਂ ਮਲੱਵਈਆਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਰਗੀਆਂ, ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਬੋਧਿਕ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਔਖਾ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ । ਜੇਕਰ ਕਾਵਿ- ਰਚਨਾ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਿਆ ਤਾਂ ਹੇਠਾਂ ਉਸਦਾ ਉਲੱਥਾ ਵੀ ਜਰੂਰ ਕੀਤਾ ।


ਉਸ ਨੇ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਕਲਮ ਕਾਰੀ ਦਾ ਕਈ ਵਾਰ ਸ਼ੁਮੇਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਸੇ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਜੋਂ ‘ਜਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ’ (1989) ਨਾਂਮੀ ਕਵਿਤਾ ਅਧਾਰਿਤ ਸਲਾਈਡ ਸੋ਼ਅ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਫਿਰ ਇਸ ਰਾਹ ਤੇ ਤੁਰਦਿਆਂ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਲਈ ਕੀਤੇ ਨਵੇਂ ਤਜਰਬੇ ਦਾ ਅਗਲਾ ਕਦਮ ‘ਚੱਲੋ ਚਾਨਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ’(1998) ਨਾਲ ਪੁੱਟਿਆ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਮਗਰੋਂ ਫਿਰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੁਲਾਂਘ ਭਰਦਾ ਨਜਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਹ ‘ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਫਿਰ ਖਿੜ ਪਏ ਨੇ’ ( 1999) ਅਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ‘ਬੁੱਢਾ ਬਿਰਖ ਤੈਨੂੰ ਅਰਜ ਕਰਦਾ ਹੈ’ ਆਦਿ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਕਵਿਤਾ ਅਧਾਰਿਤ ਫੋਟੋ ਸਲਾਈਡ ਸੋ਼ਅ ਕਰਨ ਦੀ ਰੀਤ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਲਾਤਮਕ ਫੋਟੋਕਾਰਾਂ ਲਈ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਘਰ ਫੂਕ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ ਕਾਰਜ ਹੀ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਲਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਾਲੇ ਕਲਾਤਮਕ ਫੋਟੋ ਕ੍ਰਿਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਰਾਇੰਗ ਰੂਮਾਂ ਦਾ ਸਿੰਗਾਰ ਨਹੀ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗੇ ਪਰ ਕੰਵਲਜੀਤ ਨੇ ਕਲਾ ਨੂੰ ਕਮਾਈ ਵੱਲ ਮੋੜਨ ਦੀ ਇੱਕ ਪਗਡੰਡੀ ਬਣਾਈ ਹੈ ਜੋ ਕਦੇ ਵੀ ਜੀ ਟੀ ਰੋਡ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਹਮ ਖਿਆਲ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਰਟ ਪੰਜਾਬ ਗੈਲਰੀ , ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਵਖਤ ਫੋਟੋ ਨੁੰਮਾਇਸ਼ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇੱਥੌਂ ਫੋਟੋ ਕਿਰਤਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਵੀ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਕੰਵਲਜੀਤ ਦਾ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਕਲਾ ਕ੍ਰਿਤਾਂ ਵੇਚਣ ਲਈ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸਥਾਪਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਬਲਕਿ ਹੋਰ ਫੋਟੋ ਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਮੁੱਲੀਆਂ ਕ੍ਰਿਤਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਵਾਉਣ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਕੁਝ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕੰਵਲਜੀਤ ਕੈਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਸਦੇ ਅਚੇਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਲੈਂਡ ਸਕੇਪ ਬਣ ਕੇ ਵਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਨਜ਼ਮ ਲਿਖਦਾ ਕੰਵਲਜੀਤ ਖੁਦ ਨਜ਼ਮ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਪਰਵਾਸ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ , ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ‘ਕੂੰਜਾਂ’ ਲਿਖੀ ਹੈ।


ਹੁਣੇ ਹੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ , ਕਾਵਿ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਕੈਚਾਂ ਨਾਲ ਸਿੰਗਾਰੀ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਕੰਵਲਜੀਤ ਲਿਖਦਾ ਹੈ , “ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੇਖਿਆ, ਮਾਣਿਆ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਵੀ ਜਿਹੜਾ ਅਕਸਰ ਇੱਧਰੋਂ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਤੋਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਫਿਰਦਿਆਂ ‘ਰੱਬ ਦੀ ਧੁੰਨੀ’ ‘ਚ ਖੁੱਭਦੀ ਸੂਈ ਵਰਗਾ ਸੀ. ਐਨ. ਟਾਵਰ ਅੰਦਰੋਂ- ਬਾਹਰੋ ਦੇਖਿਆ । ਬਲਵੰਤ ਰਾਮੂਵਾਲੀਆ ਦੇ ਭਰਾ ਇਕਬਾਲ ਰਾਮੂਵਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਨਸਲੀ ਭੇਦਭਾਵ ਵਾਲੀ ਦਾਸਤਾਨ ਸੁਣੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਤੇ ਉੱਘੇ ਕਵੀਸ਼ਰ (ਸਵ.) ਕਰਨੈਲ ਪਾਰਸ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ੳਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਣਤੀ ਕਰਕੇ ਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਪੈਗ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਕੀਤੀ । ਪੰਜਾਬੋਂ ਗਏ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ –ਰੁਤਬੇਦਾਰੀਆਂ ਛੱਡ ਕੇ ਗਏ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰੀਆਂ ਤੋੜਦੇ ਦੇਖਿਆ । ਕਨੇਡਾ ਬਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਫੁੱਲਾਂ ’ਖੁਸ਼ਬੋ ਨਹੀਂ , ਸੱਪ ’ਚ ਵਿਹੁ ਨਹੀਂ ,ਰਿਸ਼ਤਿਆ ‘ਚ ਮੋਹ ਨਹੀਂ । ਖੰਡ ਵੀ ਗੰਨੇ ਦੀ ਥਾਂ ਕੇਲੇ ਤੋਂ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਮਿੱਠਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੁੰ ਘੱਟ ਮਿੱਠੇ ਵਾਲੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੀ ਚੰਗੇ ਲਗਦੇ ਨੇ । ਤਿੰਨ ਡਬਲਿਊ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਨੇ – ਵੈਦਰ, ਵਾਈਫ ਤੇ ਵਰਕ (ਮੌਸਮ , ਘਰਵਾਲੀ ਤੇ ਕੰਮ ) ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਧਰ ਕਦੋਂ ਵਿਗੜ ਜਾਣ, ਸਿਆਣੇ ਬੰਦੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਤਰੀ ਨਾਲ ਹੀ ਰੱਖਦੇ ਨੇ ।
ਕੰਮ ਧੰਦਿਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਸੰਗ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ । ਕੋਈ ਮਿਹਣਾ ਨਹੀਂ। ਬਰਾੜ ਸਵੀਟ ਹਾਊਸ ਹੈ, ਗਿੱਲ ਸ਼ੂਅ ਸਟੋਰ ਹੈ। ਗੁੱਜਰਵਾਲ ਦੇ ਗਰੇਵਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਝਟਕਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ , ਸਿੱਧੂਆਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਦੀ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਪਲਾਜੇ਼ ਵਿੱਚ ‘ਨੈਣ’ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ ।

ਆਪਣੇ ਇਸ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਪੱਕਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ, ਚਿੰਤਾਵਾਂ, ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਦਰੇਵੇਂ ਵਰਗੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ । ”

ਕੰਵਲਜੀਤ ਦੀ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪੜਦਿਆਂ ਇੰਜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਰੌਚਿਕ ਜਿਹਾ ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ ਪੜ ਰਹੇ ਹੋਈਏ । ਵਤਨ ਛੱਡ ਕੇ ਬੇਵਤਨੇ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਹਰ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਫੋਕਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਹਰੇਕ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚਲੇ ਸਕੈਚ ਉਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਸੁਹਿਰਦ ਯਤਨ ਹਨ ।

ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨਦਾ ਉਹ ‘ਮੂੰਹ ਸੰਭਾਲ ਕੇ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਬਦਲ ਕੇ ਜਿ਼ਸਮਫਰੋਸੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬਣ ਬਾਰੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ


ਸੁੰਦਰਤਾ ਪੌੜੀ ਹੈ

ਕਨੇਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬਣਾਂ ਵੀ ਚੜ੍ਹ ਮੰਡਰਾਉਂਦੀਆਂ

ਪਰ ਦੇਸੀਆਂ ਤੋਂ ਘਬਰਾਉਂਦੀਆਂ



ਹੇਅਰ ਸਟਾਈਲ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ

ਬੋਲੀ ਦਾ ਲਹਿਜਾ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ

ਕੱਪੜੇ ਜੀਨਾਂ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ

ਤੇ ਬਦਨ ’ਤੇ ਮੁਲਕ ਦਾ

ਨਾਂਮ ਤਾਂ ਲਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ




ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ

-ਉਹ ਪੰਜਾਬਣ ਖੜ੍ਹੀ ਆ!’

ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ?

-ਹੁਣੇ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜੂ !’

ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਪੱਕੀ ਕਰਨ ਲਈ

ਉਹ ਗੱਡੀ ਭਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਉਸ ਕੋਲ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਗਾਲ੍ਹ-ਟੈਸਟ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਹੁੱਕਰ ਤੜਫੀ

ਪੰਜਾਬੀ ’ਤੇ ਆਈ

- ਮੂੰਹ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ।

‘ਇੱਕ ਰਾਤ ਪੱਬ ਵਿੱਚ ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਮਸਤੀ ‘ਚ ਨੱਚਦੇ ਮੰਗਤੇ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੀ ਕਲਮ ਬਿਆਨਦੀ ਹੈ

ਜਿਸ ਬੁੱਢੇ ਨੀਗਰੋ ਮੰਗਤੇ ਦੀ

ਫਿੱਡੀ ਪੁੱਠੀ ਟੋਪੀ ’ਚ

ਅਸੀ ਟੂਨੀ ( ਦੋ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸਿੱਕਾ) ਰੱਖ ਕੇ ਆਏ ਸੀ

ਉਹ ਹੁਣ ਅੰਦਰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ

ਨਾਲ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਬੈਠਾ

ਸਿਗਰਟ ਮਘਾਈ, ਬੀਅਰ ਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਸਿਰ ਘੁਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ

- ਮੰਗ ਕੇ ਪੀਂਦਾ ਹੈ, ਲੁੱਟ ਕੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ

- ਇੱਥੇ ਲੁੱਟ ਕੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹਨ!’



ਹੁਣੇ ਇਹ ਲੋਰ ਵਿੱਚ ਨੱਚੇਗਾ

ਅੜੇ ਥੁੜੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਬਿੱਲ ਵੀ ਦੇਵੇਗਾ ਤਾਰ

ਲਾ ਕੇ ਚਾਰ ਗਲਾਸੀਆਂ

ਹੋਊ ਨਿਹਾਲ ਕਿਸੇ ‘ਤੇ

ਪੂਰੀ ਭਾਨ ਦੇਵੇਗਾ ਵਾਰ ।



ਟੋਰਾਂਟੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਜਿਊਂਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ- ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਤਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ,ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਵਿਤਾ ‘ ਸੀ-ਫੂਡ ’ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਕੇ ਉਸਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਮਾਪਦੰਡ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ , ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਦੇਖੋ :

ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪਏ

ਕੱਚ ਵਾਲੇ ਪਾਈ ਦੇ ਟੈੱਕ

ਵਿੱਚ ਤੈਰਦੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਕਰੈਬ

ਉਪਰ ਲੱਗੇ ਰੇਟ

60 ਡਾਲੇ, 80 ਡਾਲੇ , ਇਹ ਸਪੈਸ਼ਲ ਡਿਸ਼ ਨੇ।

ਮੇਰੇ ਮਾਣ ਲਈ ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ

‘-ਇਹ ਛਕੀਏ ਕਿ ਓਹ ਛਕੀਏ?

ਇਹ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੀ ਮੇਜ਼ ਤੇ ਹੀ ਕੜਾਹੀ ਧਰਨਗੇ,

ਮਸਾਲੇ ਮਲਣਗੇ, ਜਿਉਂਦੇ ਨੂੰ ਹੀ ਤਲਣਗੇ,

-ਬਾਬਿਓ ਕਿਆ ਸਵਾਦ ਹੁੰਦਾ

ਬਿਲਕੁਲ ਤਾਜ਼ਾ , ਪੋਲਾ ਪੋਲਾ।’



ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਪੈਰਾਂ ਤੱਕ ਇਕ

ਝਰਨਾਹਟ ਜਿਹੀ ਲੰਘ ਗਈ ।

ਲੱਗਿਆ ਉਹਨਾਂ

ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਬਲਦੀ ਕੜਾਹੀ ’ਚ ।

ਪਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ‘ਚ ਤ੍ਰੇੜਾਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਕਿਵੇਂ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਦੀ ਆਦੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ‘ ਹਸੀਨ ਸ਼ਾਮ’ ਵਿੱਚ ਢੁੱਡੀਕੇ ਆਪਣੀ ‘ਢੁੱਡ ’ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਦਾ ਹੈ , ਦੇਖੋ ::

ਗਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਿੰਦਾ

ਹਰਦੀਪ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਦੋਸਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ-

ਕਿੰਨੀ ਹਸੀਨ ਸ਼ਾਮ ਹੈ

ਤੇ ਕਿੰਨੀ ਖੁਸ਼ਨਸੀਬ ਵੀ ।

- ਮੇਰੇ ਮੰਮੀ ਦਾ ਹਸਬੈਂਡ ਵੀ ਆਇਆ ਏ

- ਤੇ ਪਾਪਾ ਵੀ ਆਪਣੀ ਵਾਈਫ ਨਾਲ ਆਏ ਨੇ ।’



ਉਸਦੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਉਚ ਪਾਏ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬ ‘ ਕੂੰਜਾਂ’ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਲਿਖਦੇ ਹਨ , “ ਜੇਕਰ ਕੰਵਲਜੀਤ ਫੋਟੋਗਰਾਫ਼ਰ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ‘ਕਦੋਂ ਦੇ ਖੜ੍ਹੇ ਨੇ’ ਨਾਂਮ ਦੀ ਏਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾ ਲਿਖ ਸਕਦਾ । ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਏਨੇ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚ ਸਮੋਂਦਾ, ਏਨਾ ਬਹੁ- ਪਰਤੀ , ਗਹਿਰਾ ਤੇ ਕਲਾਮਈ ਬਿਆਨ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਵਿ – ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਿਆ । ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦਾ ਬਿਆਨ ਨਹੀ, ਇਹ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦੀ ਵੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ।”

ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਚੌਥਾ ਥੰਮ ਜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸਣ

ਬਲਜਿੰਦਰ ਕੋਟਭਾਰਾ
ਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਚੌਥਾ ਥੰਮ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਜੇ ਅਜੋਕੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਇਸ ਚੌਥੇ ਥੰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਹੱਦ ਦਰਜੇ ਦੇ ਨਿਘਾਰ ਦੀ ਉਲਝੀ ਹੋਈ ਤਾਣੀ ਵਾਂਗ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਉਂਲਝੀ ਹੋਈ ਤਾਣੀ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਤੰਦ ਫੜਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਨਿਘਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕੋਈ ਬੁੱਧਜੀਵੀ ਵੀ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਕਿਹੜਾ ਮਾਈ ਦਾ ਲਾਲ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਦੇਵੇ। ਇਹ ਸਪੱਸਟ ਹੈ ਕਿ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇਸ ’ਤੇ ਵੀ ਉਹ ਜਮਾਤ ਕਾਬਜ ਹੈ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤ ਆਮ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨਾ ਕੇਵਲ ਸਾਸਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਆਪਣੇ ‘‘ਮੁਲਾਜ਼ਮ’’ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਹਿੰਦੀ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਹਾਲ ਹੈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਗੁੱਝਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸਣ ਕਰਕੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਢਾਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖਾਤਰ ਜਲੀਲ ਹੁੰਦਂੇ, ਸ਼ੋਸਣ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਇਨਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣੋ ਹੀ ਹੱਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਕੰਮ ਲੈਣ ਦੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਕੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਉਨਾਂ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੰਗਤਿਆਂ ਵਾਂਗ ਦਰ ਦਰ ’ਤੇ ਜਾਂ ਕੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਲਗਵਾਕੇ ਸਰਕੂਲੇਸਨ ਵਧਾਉਂਣ, ਫਿਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਜਲੀਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾ ’ਤੇ ਰੁਪਏ ਇੱਕਠੇ ਕਰਨ ਦਾ, ਜਿੱਥੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਠੁਠੇ ਫ਼ੜ ਕੇ ਮੰਗਤੇ ਬਣਕੇ ਫ਼ੈਕਟਰੀ ਮਾਲਕਾਂ, ਕਾਲਜ਼ਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਲਖ ਜਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸੁਣਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਮੁੱਲ ਦੀ ਤੀਵੀਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਖ਼ਸਮ ਦੇ ਮਿਹਣੇ, ਜੇ ਉਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਕਦੇ ਪਹਿਲਾ ਉਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੱਚੀ ਖ਼ਬਰ ਵੀ ਲਗਾਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਖੜਕੈਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਦਾ ਕਰਕੇ ਵਿਚਾਰਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਚੁੱਪ ਕਰਕੇ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਕਰਵਾਉਂਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਲਾਈ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਭ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅਗਲਾ ਸਪਲੀਂਮੈਂਟ ਕੱਢਣ ਤੱਕ ਚਮਚੀ ਵੱਜਣੀ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਅਗਲੇ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਤੱਕ ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਖ਼ਬਰ ਲੱਗਣੀ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਰਹੀ। ਪੱਤਰਕਾਰ ਦਾ ਮਿਆਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੁਬਾਰਾ ਦਿੰਦੇ ਗਏ ਬਿਜਨਿਸ ਅਤੇ ਵਧਾਈ ਸਰਕੂਲੇਸਨ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲ ਨਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗਾ ਬਿਜਨਿਸ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸੱਚੀ ਖ਼ਬਰ ਲਾਉਂਣ ’ਤੇ ਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਵਰਗੀ ਤਸਵੀਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਧਾਰਣ ਤੋਂ ਸਧਾਰਣ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕ ਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆ ਨੱਕ ਬੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਠੋਲੂ ਮਿਲਦੇ ਨੇ, ਬੱਸ ਇਉਂ ਹੀ ਬਲੈਕਮੇਲ ਕਰਕੇ ਚਾਰ ਛਿੱਲੜ ਕਮਾ ਕੇ ਤੋਰੀ ਫੁੱਲਕਾ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਇਹ ਚਰਚਾ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੱਚੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਝੂਠ ਵੀ ਨਹੀਂ । ਇਮਾਨਦਾਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਇਸ ਧੰਦੇ ਤੋਂ ਕੰਨੀ ਕਤਰਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਦ ਕਿ ਗੰਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿੱਟ ਬੈਠਣ ਵਾਲੇ ਬੈਗੈਰਤ ਮਹਿਲਨੁਮਾ ਕੋਠੀਆਂ ਵੀ ਉਸਾਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤਨਖਾਹ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਮੰਡੀਆਂ, ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਵਿਚਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਫੈਕਸਾਂ ਦੇ ਖ਼ਰਚ ਵੀ ਪੱਲਿਓ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ - ਦੂਜੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਬਾਰ ਮੇਰੀ ‘‘ ਬੁਢਾਪਾ ’’ ਪੈਨਸਨ 100 ਰੁਪਏ ਵੱਧ ਕੇ ਆ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੰਡੀਆਂ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬੁਢਾਪਾ ਪੈਨਸਨ ਜਿਨੇ 300-400 ਰੁਪਏ ਦਾ ਡਰਾਫਟ ਅਖ਼ਬਾਰ ਬਾਰੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ ਦਾ ਲਵ ਲੈਂਟਰ ਵੀ ਨਾਲ ਅਟੈਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਬਿਜਨਿਸ ਵੱਲ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਜੇ ਤੁਹਾਡਾ ਇਹੀ ਹਾਲ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਮਜਬੂਰੀ ਵੱਸ ਹੋਰ ਬਦਲਵੇਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ ਅਜਿਹੇ ਲਵ ਲੈਟਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਰਹੇ ਜੋ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਢਾਈ ਤਿੰਨ ਸੌ ਰੁਪਏ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।
ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਮਿਆਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੱਖੋਂ ਜੋ ਨਿਘਾਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਿਘਾਰ ਦੀ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਇਸ ਵਾਰ ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ 15 ਵੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਸਭ ਹੱਦੇ ਬੰਨੇ ਟੱਪ ਗਿਆ। ਬਠਿੰਡਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਖ਼ਬਰਾਂ ਛਪਵਾਉਂਣ ਲਈ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਕੁਝ ਅਖ਼ਬਾਰ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖ਼ਰੀਦ ਲਏ ਕਿ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਪੀ ਆਰ ਓ ਦੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰੈਸ ਨੋਟ ਬੋਟਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗੀਨ ਛੱਪਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੈਸ ਨੋਟ ਸਿੱਧੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਬਿੱਲਕੁਲ ਝੂਠ ਤੂਫ਼ਾਨ ਨਾਲ ਭਰੇ ਇੱਕ ਤਰਫ਼ਾ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੱਕੜ ਉਛਾਲੂ ਇੱਕਤਰਫ਼ਾ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਨੁਮਾ ਖ਼ਬਰਾਂ ਰਾਹੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਇਸ ਚੌਥੇ ਥੰਮ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕੀਤੀ ਕੀ ਇਸ ’ਤੇ ਕੋਈ ਧਾਰਾ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ? ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖ ਕੇ ਚੋਣ ਹਾਰਨ ਮਗਰੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨ ਆਇਆ ਰਣਇੰਦਰ ਨੇ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿੱਚੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਖਚਾਖਚ ਭਰੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਿਪੋਰਟਰ ਸਾਬ ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਖ਼ਬਰ ਲਾਉਂਣ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਕਰ ਲਓ ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਾਦਲਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਤੁਹਾਡਾ ਠੇਕਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ । ਇਸੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨਾਲ ਜੋ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਤੋਂ ਕਰਵਾਈ ਉਸ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇਣੀ ਕਦਾਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਬਠਿੰਡਾ ਤੋ ਮੁਕਤਸਰ ਸੜਕ ’ਤੇ ਪੈਂਦੇ ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਸਟੇਸਨ ਤੋ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪਰ ਸੱਚੀ ਖ਼ਬਰ ਲਾਉਂਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪਹਿਲਾ ਤਾਂ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਉੱਪ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਅਕਾਲੀ ਪੱਖੀ ਇੰਚਾਰਜ ਤੋ ਬੇਇੱਜਤੀ ਕਰਵਾਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋ ਵੀ ਤਸੱਲੀ ਨਾ ਹੋਈ ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਹੋਣ ਦਾ ਮਖੌਟਾ ਪਾਈ ਫਿਰਦੇ ਇੱਕ ਸਤਿਆਮਾਨ ਤੋਂ ਲਾਹ ਪਾਹ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦਾ ਹੰਕਾਰਿਆ ਉਹ ਜਥੇਦਾਰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਟੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਉਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ਹਿਰ ਉਂਗਲਦਾ ਰਿਹਾ।
ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੌਣ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਨ ਲਈ ਕੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ? ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਐਨੀ ਸੌਖ਼ੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਕਿ ਐਰਾ ਗੈਰਾ ਨੱਥੂ ਗੈਰਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬੱਸ 20 30 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਲੈ ਜਾਓ ਸੰਪਾਦਕ ਸਾਹਿਬ ਅਥਾਰਟੀ ਪੱਤਰ ਦੇ ਦੇਣਗੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਊ ਕਰਵਾਉਂਣ ਸਮੇਂ ਫਿਰ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਨੁਮਾ ਯੋਗਤਾ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬਠਿੰਡਾ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚੋ ਕਿਸੇ ਗੈਸ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਖ਼ਬਰ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਗੈਸ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਮਾਲਕ ਨੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਇੰਚਾਰਜ ਦੇ ਆ ਗੋਡੇ ਹੱਥ ਲਾਏ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਇੱਕਠਾ ਕਰ ਲੈ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਰਾਜਸੀ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜ਼ ਦਿੱਤਾ, ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਖ਼ਬਰ ਲੱਗੀ ਵੇਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾ ਵਾਲਾ ਪੁਰਾਣਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਡੋਰ- ਭੋਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਇਉਂ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚਲੇ ਬਲੈਕਮੇਲਰ, ਸੱਟਾ ਲਗਵਾਉਂਣ ਵਾਲੇ, ਜੂਆਂ ਖਿੰਡਵਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਟਾਊਟ, ਅਨਪੜ ਡਿੱਪੂ ਹੋਲਡਰ, ਲਾਟਰੀ ਵਿਕਰੇਤਾ, ਸੈਲਰ ਮਾਲਕ, ਹਲਵਾਈ, ਪ੍ਰਚੂਨ ਦੀਆਂ ਹੱਟੀਆਂ ਖੋਲੀ ਬੈਠੇ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਅਪਰਾਧਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਚੁੱਕੇ ਅਪਰਾਧੀ, ਆਪਣੀਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਵਾਲੇ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਸਭ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੈ ਹਨ, ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀਨਿੱਧ ਪੈਂਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਚੰਗੇ ਕਲਮ ਨਵੀਸ, ਖੋਜੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀ ਹਨ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਹ ਕੇਵਲ ਉਂਗਲਾਂ ’ਤੇ ਹੀ ਗਿਣਨ ਯੋਗੇ ਹਨ।
Published on www.punjabinewsonline.com

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਬਰਾਡ ਅੰਬੈਸਡਰ

ਸੁ਼ਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ

ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ
ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਉਸਦੇ ਨਾਂਅ ਤੋਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਜਾਣੂ ਹਨ ਕਿ ਉਸਦੇ ਲਿਖੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਮਹਿਕ, ਦੇਸੀ ਦਾਰੂ ਦਾ ਸਰੂਰ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਰਹੂ ਰੀਤਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ,ਪੇਂਡੂਆਂ ਦਾ ਸੌਕ ਅਤੇ ਜੱਟਪੁਣੇ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਲਿਖੇ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਸੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ‘ਤੇ ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕੰਠ ਚੋ ਨਿਕਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਕਲਮ ‘ਚੋ ਨਿਕਲੇ ਸ਼ਬਦ ਪਾਰੇ ਵਾਗੂੰ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਰੋਮਾਂ ਵਿਚ ਰੱਚਦੇ ਹਨ । ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਸੋਚ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ , ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ,ਖਾਣ ਪੀਣ , ਰਹੁ ਰੀਤਾਂ ਬਾਰੇ ਛੇਤੀ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਦੇ ਗੀਤ ਸੁਣਾ ਦਿਓ ‘ ਇਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ’ ਫਰੋਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ । ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਨਕਸਾ ਇੱਕ ਗੀਤ ‘ਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਿੱਚਦਾ


ਮੰਜੇ ਬਿਸਤਰੇ ਲਿਖਦਾ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਸਬਜ਼ੀ ਕੱਟ ਰਿਹਾ




ਆਹ ਵੇਖ ਸ਼ਰੀਕਾ ਕੱਠਾ ਹੋ ਕੇ ਲੱਡੂ ਵੱਟ ਰਿਹਾ


ਖਾ ਕੇ ਵੇਖੀ ਕਿੰਨ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਫਰਕ ਸੁਆਦਾਂ ਚੋਂ


ਡੁੱਲ ਡੁੱਲ ਪੈਂਦਾ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਰੀਤ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ‘ਚੋ


ਜੇ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਬਰਾਡ ਅੰਬੈਸਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੱਲ ਦਰੁਸਤ ਰਹੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਲਿਖੀ ਹਰ ਸਤਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਤਰਜ਼ਮਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਖੁੱਲਾ ਡੁੱਲਾ ਖਾਣ ਪੀਣ ਸਵੇਰੇ ਲੱਸੀ ਦਾ ਜੱਗ , ਘਿਓ ਨਾਲ ਭਰੀ ਸਾਗ ਦੀ ਕੌਲੀ , ਮੱਕੀ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ,ਮੱਖਣ ਦਾ ਪੇੜਾ, ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਰੂੜੀ ਮਾਰਕਾ (ਦੇਸ਼ੀ ਦਾਰੂ )ਦੇ ਦੋ ਪੈੱਗ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਹਨ ਤੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਮੱਖਣ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਪਿਆਰ
ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਗੀਤ ਵੀ ਇਹੀ ਕੁਝ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ

:
ਪਹਿਲੇ ਤੋੜ ਵਾਲੀ ਵਿਚੋਂ ਦੂਜਾ ਪੈੱਗ ਲਾਇਆ ਹੋਵੇ


ਗੰਦਲਾਂ ਦਾ ਸਾਗ ਵੱਡੀ ਬੇਬੇ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੋਵੇ


ਕੂੰਡੇ ਵਿਚ ਰਗੜੇ ਮਸਾਲੇ ਦਾ ਸਵਾਦ ਹੋਵੇ


ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਹੋਵੇ ਘਰ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਹੋਵੇ (ਗਾਇਕ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ )





ਜਦੋ ਵੀਂ ਤੱੜਕਾ ਲੱਗਦਾ ਲੱਗੇ ਪੰਜਾਬੀ ਖਾਣੇ ਤੇ


ਜਦ ਭੰਗੜਾ ਪੈਂਦਾ ਪਵੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਣੇ ਤੇ (ਗਾਇਕ ਜਗਤਾਰ ਬਰਾੜ)



ਕਿਰਪਾਨ ਗੰਡਾਸਾ ਖੂੰਡਾ ਨੇ ਹਥਿਆਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ,


ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਮੁਲਖ ‘ਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ (ਰਾਜ ਬਰਾੜ)



ਵਤਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤਰ ਚਿਤਰਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਆਪ ਬਣ ਗਿਆ ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਗਿਣਾਤਮਕ ਅਤੇ ਗੁਣਾਤਮਕ ਪੱਖੋਂ ਗੀਤ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। 1989 ਵਿਚ ਗਾਇਕ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ‘ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਹੋਵੇ ਘਰ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਹੋਵੇ ’ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਕੇ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਆਇਆ ਤਾਂ ਹਾੜ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸਿਖਰ ਦੁਪਿਹਰ ਦੀ ਤਪਦੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਆਏ ਠੰਢੀ ਪੌਣ ਦੇ ਬੁੱਲੇ ਵਾਗੂੰ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੀ ਰੂਹ ਤੱਕ ਉੱਤਰ ਗਿਆ । ਇਹ ਗੀਤ ਜਿੰਨਾ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ ਉਸਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਸੁਣਿਆ । ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਸੀ । ਉਹ ਇੱਕੋਂ ਗੀਤ ਨਾਲ ‘ਸੌਹਰਤ ਦਾ ਐਵਰੈਸਟ ’ ਸਰ ਕਰ ਗਿਆ । ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਤਿਰਵੰਜਾ ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 21 ਰਿਕਾਰਡ ਹੋਏ ਹਨ । ਮੱਖਣ ਨੇ ਕਦੇ ਹਲਕੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ । ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਖੜਾ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਚੇਤੰਨ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਹੈ । ਘਰੋਂ ਉਧਲ ਕੇ ਗਈ ਲੜਕੀ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਪੀੜ ਨੂੰ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨਦਾ ਹੈ


‘ਰੋਣਾ ਉਮਰਾਂ ਦਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਪੱਲੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ


ਹੋ ਕੇ ਨਿਕਲੇ ਧੀ ਜਦ ਆਪ ਮੁਹਾਰੀ ’ (ਗਾਇਕ ਮੰਡੇਰ ਭਰਾ)


1947 ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੰਡ ਦੇ ਦੁਖਾਂਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਾਵਪੂਰਤ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਬਿਆਨਦਾ ਉਹ ਲਿਖਦਾ ਹੈ


ਭਾਈਆਂ ਵਿਚ ਜੋ ਫੁੱਟ ਦੇ ਬੀਜ਼ ਬੀਜੇ ਰਹੀਏ ਬਚ ਕੇ ਓਸ ਚਲਾਕ ਕੋਲੋਂ,


ਘਰ ਫੂਕੇ ਨੇ ਸਦਾ ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਨਈਂ ਕਦੀ ਜਵਾਕ ਕੋਲੋਂ,


‘ਮੱਖਣ ਬਰਾੜਾ’ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਬੜਾ ਰੋਦਾ ਮੀਤਾ ਵਿਛੜ ਕੇ ਬੇਲੀ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਕੋਲੋ


ਲਹੂ ਡੁੱਲਿਆ ਜੁ਼ਲਮ ਦੀ ਅੰਤ ਹੋਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿਛੜਿਆ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਕੋਲੋ


ਸੁੱਖੀ ਵਸੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਕੇ ਰੇੜਕਾ ਪਿਸੌ਼ਰ ਦਾ


ਕਰੀ ਕਿਤੇ ਮੇਲ ਰੱਬਾ ਦਿੱਲੀ ‘ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ (ਗਾਇਕ ਗਿੱਲ ਹਰਦੀਪ )


2001 ਵਿਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਏ ਇਸ ਗੀਤ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਸੁਖਾਵੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਗੀਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੁਆ ਵਾਗੂੰ
ਕਬੂਲ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸਦਾ ਹੈ । ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਆਧਾਰਿਤ ਇਹ ਜ਼ਜਬਾਤੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ‘ਕਰੀ ਕਿਤੇ ਮੇਲ ਰੱਬਾ ਦਿੱਲੀ ‘ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ‘ ਲਿਖ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਪੰਜਾਬਾਂ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਹੌਕੇ ਵਾਗੂੰ ਵਸੇ ਹੇਰਵੇ ਨੂੰ ਜਿਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਚਿਤਰਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਮੌਲਿਕਤਾ ਵਿਚ ਗਿੱਲ ਹਰਦੀਪ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗਾਇਆ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚੋਂ ਜਿਹੜੀ ਦਾਦ ਮਿਲੀ ਉਹ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਇਸ ਗੀਤ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਤੀ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਈ ਜਾਪਦੀ ਹੈ :


ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਹੱਦਾਂ ਬੰਨੇ ਗੁੱਡੀ ਜਾਵੇ ਛੂਕਦੀ ,

ਵੇਚ ਦੇਈਏ ਤੋਪਾਂ ਲੋੜ ਪਵੇਂ ਨਾ ਬੰਦੂਕ ਦੀ,

ਬੜਾ ਮੁੱਲ ਤਾਰਿਆ ਏ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਟੋਹਰ ਦਾ

ਕਰੀਂ ਕਿਤੇ ਮੇਲ ਰੱਬਾ ਦਿੱਲੀ ‘ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ

ਇਸੇ ਗੀਤ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸਤਰਾਂ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀਆਂ ਹਨ । ਦੋਹਾਂ ਪੰਜਾਬਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਬਰਾੜ ਸੋਚਦਾ :

‘ਇੱਕੋਂ ਜਿਹਾ ਹੋਜੇ ਰੰਗ ਮੁੜ ਕੇ ਰੁਪਈਆਂ ਦਾ ,

ਲੈਣ ਦੇਣ ਹੋਜੇ ਸਾਡਾ ਦਾਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਕਹੀਆਂ ਦਾ ,

ਮੀਆਂ ਵਾਲੀ ਮੰਡੀ ਵਿਕੇ ਵਹਿੜਕਾ ਨਾਗੌਰ ਦਾ ,

ਕਰੀਂ ਕਿਤੇ ਮੇਲ ਰੱਬਾ ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ

ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ,ਸੇ਼ਅਰਾਂ ਅਤੇ ਟੋਟਕਿਆਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਤਾਂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੀ ਹੈ ਉਸਦੀ ਹਾਜ਼ਰ ਜਵਾਬੀ ਵੀ ਅਗਲੇ ਨੂੰ ਲਾਜਵਾਬ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਾਮੇਡੀ ਕਲਾਕਾਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਦੇ ਗੰਜੇ ਸਿਰ (ਹੁਣ ਪੱਗ ਬੰਨਣ ਲੱਗਾ )’ਤੇ ਹੱਥ ਫੇਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, ‘ ਇੱਥੇ ਕਾਲੋਨੀ ਕੱਟਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ’ “ਹਾਂ ਪਹਿਲਾ ਪਲਾਟ ਬੀਬੋ ਭੂਆ ਦਾ ਕੱਟਣਾ” ਬਰਾੜ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ । ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਮੱਲਕੇ (ਜਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ) ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਉਸ ਨਾਲ ਹੋਈ ਰਸਮੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਸ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ :


ਸਵਾਲ : ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋਂ ਵਧੀਆ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ?

ਜਵਾਬ : ਮੈਂ ਮਾਰਕਫੈੱਡ ਦਾ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿਚ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸੀ । ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸੋਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਵਤਨ ਛੱਡ ਕੇ ਪ੍ਰਦੇਸੀ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ , ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ । ਇੱਧਰ ਸਾਰੇ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਵਤ ਲਏ ਬਿਨਾ ਘਰ ਦਾ ਖਰਚਾ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਜੇ ਉਹ ਰਿਸ਼ਵਤ ਲੈਂਦੇ ਹੈ ਤਾਂ ਮੁਲਾਜਮ ਨਾਲੋਂ ਸਿਰਫ ‘ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦਾ ਕੰਨਾ’ ਕੱਟਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਉਹ ‘ਮੁਲਜਮ’ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੈੱਟ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਜਿੰਦਾ ਹੈ ।


ਸਵਾਲ : ਵਤਨੋਂ ਦੂਰ ਕੇ ਰਹਿ ਕੇ ਵਤਨ ਬਾਰੇ ਕੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?


ਜਵਾਬ : “ਸੱਥ ਵਿਚ ਸੀਪ ਖੇਡਾ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀ ਢਾਣੀ ਨਾ, ਹਾਣੀ ਨੇ ਬਣਾਤੇ ਤੇਰਾਂ ਯੱਕਾ ਪਾ ਕੇ ਰਾਣੀ ਨਾ ,” ਇਹ ਸਾਰਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਹੈ , ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਮੋਹ ਹੋਰ ਜਾਗਦਾ ਹੈ ਆਪਣਾ ਰੀਤ ਰਿਵਾਜ਼ ,ਯਾਰਾ ਬੇਲੀ ਗਵਾਚੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।ਉਂਦੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੋਚਿਆ ਹੀ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਬਚਪਨ ਦੀ ਸਾਝਾਂ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਲਿਖ ਕੇ ਲੈਂਦਾ । ਵੈਸੇ ਮੇਰਾ ਹਰ ਗੀਤ ਵਤਨ ਬਾਰੇ ਹੈ , ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ ਬਾਰੇ ਹੈ , ਸਾਡੇ ਰਿਵਾਜਾਂ ਬਾਰੇ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਨਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਘਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਕੇ ਹੀ ਘਰ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਦਾ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ।



ਸਵਾਲ : ਅੱਜਕੱਲੂ ਦੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ
ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ ?


ਜਵਾਬ: ਮੈਂ ਉਹ ਲਿਖਿਆ ਜਿਹੜਾ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਹੋਵੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ ਸਭ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲੱਗੇ , ਇਸ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਸੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪਾਜੇਟਿਵ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਦੇ ਇਹ ਨੀ ਨਹੀ ਲਿਖਿਆ , “ ਨੀ ਤੂੰ ਛੱਡਗੀ ,ਨੀ ਤੂੰ ਭੱਜਗੀ , ਤੇਰਾ ਗਿੱਟਾ ਸੋਹਣਾ ਤੇਰੀ ਲੱਤ ਸੋਹਣੀ ’ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਊਟ ਪਟਾਂਗ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਸਾਇਦ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਥੋੜੇ ਕੰਮ ਨਾਲ ਵੱਧ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ।


ਸਵਾਲ : ਬਤੌਰ ਗੀਤਕਾਰ ਤੁਸੀ ਕਿਸ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ?

ਜਵਾਬ : ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਕਵੀਸਰ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਪਾਰਸ ਰਾਮੂਵਾਲੀਆਂ ਤੋ , ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਮੇਲ ਜੋਲ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਬਾਰੇ ਰਾਇ ਮਸੱਵਰਾ ਅਕਸਰ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਮੇਰੀ ਲਿਖਤ ਦੇਖ ਕਹਿਣਗੇ “ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਗਿਆ ” ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਮੇਰਾ ਹੋਸਲਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਲਫ਼ਜ ਆਖਦੇ ਹਨ ।




ਸਵਾਲ : ਅਕਸਰ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਿਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਤਾਰਦੀਆਂ ?




ਜਵਾਬ: ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਨਵੀਂ ਸੋਚ ਹੋਵੇਗੀ , ਕਲਾ ਵਿਚ ਮੌਲਿਕਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਮੁੱਲ ਤਾਰਨਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਚਾਹੇ ਗਾਇਕ ,ਗੀਤਕਾਰ , ਸ਼ਾਇਰ ਕਾ ਕੋਈ ਕਲਾਕਾਰ ਹੋਵੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਲੋਕਾਂ ਸਾਹਮਣਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਆਪ ਤਲਾਸਣਾ ਪੈਂਦਾ । ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਮੁੱਲ ਆਪ ਪਵਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਗੁਣ ਹੈ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਮੁੱਲ ਵੀ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।



ਸਵਾਲ :ਤੁਸੀ ਖੁਦ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਕ ਹੋ ਕਦੇ ਗਾਇਕ ਬਣਨ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ?




ਜਵਾਬ: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤਕਾਰ ਭਰਾ ਗਾਇਕ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਕਾਫੀ ਕਾਮਯਾਬ ਵੀ ਹੋਵੇ ਹਨ , ਪਰ ਮੇਰੇ ਮਨ ਇਹ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਵੈਸੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਲਿਖੇ ਗੀਤ, ਸ਼ੇਅਰ ਅਤੇ ਰੁਬਾਈਆਂ ਇੱਕ ਡੀ ਵੀ ਡੀ ਵਿਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ । ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਸ਼ਬਦ ਇਕੱਠੇ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ ਮੈਂ ਇਸਦਾ ਨਾਂ ‘ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ’ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਸ਼ਾਇਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੀ ਉਸਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।



ਸਵਾਲ: ਤੁਹਾਡਾ ਗੀਤ ‘ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਹੋਵੇ’ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ?




ਜਵਾਬ : ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰਭਜਨ ਮਾਨ ਕੋਲ ਪਿਆ ਰਿਹਾ । ਇੱਕ ਵਾਰ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦਾ (ਟੋਰਾਂਟੋ ) ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸੋ਼ਅ ਸੀ ।ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਘਰ ਦਾ ਇਕੱਠੇ ਸੀ ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕੋਈ ਚੁਟਕਲਾ ਸੁਣਾ ਮੈ ਕਿਹਾ ਗੀਤ ਸੁਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ , ਮੈ ਇਹ ਗੀਤ ਸੁਣਾਇਆ ਤਾਂ ਗੁਰਦਾਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਲਿਖਵਾ ਲਿਆ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸੋ਼ਅ ਗਾਵਾਂਗਾ , ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਬੜਾ ਰਿਸਪੌਸ ਮਿਲਿਆ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਇਹ ਗੀਤ ਗਾਉਣਾ ਪਿਆ । ਇਹ ਮੇਰਾ ਪਹਿਲਾ ਰਿਕਾਰਡ ਗੀਤ ਸੀ । ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਦੇਸਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਲੱਗੇ ।


ਸਵਾਲ ; ਥੋੜੇ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਜਿ਼ਆਦਾ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਣ ਦਾ ਕੀ ਰਾਜ਼ ਹੈ ?



ਜਵਾਬ:ਮੈਥੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇੱਕ ਬੇਵਫਾ ਕੁੜੀ ਬਾਰੇ ਗੀਤ ਲਿਖਵਾਇਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਬੇਵਫਾ ਕੁੜੀ ਬਾਰੇ ਗੀਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ,


ਮੁੱਲ ਕਾਣੀ ਕੌਡੀ ਆਪਣੇ ਮੁਰੀਦਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਪਾਇਆ ,


ਜਿਵੇਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਨਾ ਪਾਇਆ ,



ਭੈੜੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਸਮਾਧ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ,


ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਕੀਤੀ ,


ਜਿਵੇਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ।


ਬਾਕੀ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਬੇਵਫਾਈ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਅਕਸਰ ਸ਼ਰਮਸ਼ਾਰ ਹੋ ਕੇ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਹੋ । ਮੇਰੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਗੀਤ ਲਿਖਾਂ ਲੋਕ ਆਖਣ ਵਾਕਿਆ ਕੋਈ ਗੱਲ ਲਿਖੀ ਹੈ , ਅਸੀਂ ਹਮੇਸਾਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ , ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਲਿਖਿਆ । ਮੈਂ ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕਰਦਾ ।



ਸਵਾਲ : ਤੁਹਾਡਾ ਇੱਕ ਗੀਤ ਇੱਕ ਟੀ ਵੀ ਚੈਨਲ ਨੇ ਚਲਾਉਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾਂ ਕਿਉਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ?


ਜਵਾਬ : ਮੇਰੇ ਦੋ ਗੀਤ ਜਲੰਧਰ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਚਲਾਉਣ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਇੱਕ ‘ਚੋਰਾਂ ਦੇ ਵੱਸ ਪੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਕੁਰਲਾਉਂਦੀ ਏ, ਦੁਜਾ “ਨੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ,ਜਿਵੇਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ”, ਕਹਿੰਦੇ ਇਹ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ ।



ਸਵਾਲ : ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਗੀਤ ਗਾਏ ?


ਜਵਾਬ: ਹੰਸ ਰਾਜ ਹੰਸ, ਗਿੱਲ ਹਰਦੀਪ , ਸਰਬਜੀਤ ਚੀਮਾ, ਲਾਭ ਹੀਰਾ, ਰਾਜ ਬਰਾੜ ,ਸਤਵਿੰਦਰ ਬੁੱਗਾ ,ਜਗਤਾਰ ਬਰਾੜ, ਜਸਵਿੰਦਰ ਬਰਾੜ, ਮੰਡੇਰ ਬਰਦਰਜ਼ ਆਦਿ ਨੇ ਮੇਰੇ ਗੀਤ ਗਾਏ ।

ਸਵਾਲ :ਕੋਈ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਹੋਇਆ ?

ਜਵਾਬ : ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ , ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸਰੀ ,ਵੈਨਕੂਵਰ ,ਟੋਰਾਂਟੋ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਮੇਰੀ ਇਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ਮੇਰਾ ਸਿੱਧ ਪੱਧਰਾ ਲਿਖਿਆ ਲੋਕ ਪਰਿਵਾਰ ‘ਚ ਬਹਿ ਸੁਣਦੇ ਹਨ ।


ਸਵਾਲ :ਹਰ ਸਾਲ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਪੰਜਾਬ ਗੁਜਾਰਨ ਦਾ ਮਕੱਸਦ ਕੀ ਹੈ ?


ਜਵਾਬ:ਰੱਬ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕੰਮ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਠੀਕ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਕੈਨੇਡਾ ਰਹਿ ਕੇ ਖੁਸ ਨਹੀਂ ਇਸ ਲਈ ਮੈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਪੰਜਾਬ ਆ ਜਾਂਦਾ । ਇੱਥੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਬੇਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਨਾਲੇ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕੱਚਾ ਮਸਾਲਾ ਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕਬੱਡੀ ਕੱਪ ?

ਸੁਖਨੈਬ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਸਿਖਰਾਂ ਤਾਂ ਛੂੰਹ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਵਿਚ ਨਿਘਾਰ ਵੀ ਆਉਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਡਿਪਟੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਕਬੱਡੀ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਤੇ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਇਸ ਨਾਲ ਖੇਡ ਪ੍ਰਮੋਟਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨੂੰ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਮੱਥਾ ਸੰਵਰਨ ਦੀ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਆਸ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਸੀ । ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕਰਵਾ ਸਕੇਗੀ । ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਾਕੀ ਕਲੱਬਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਥਾਂ ਥਾਂ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਵਰਲਡ ਕਬੱਡੀ ਕਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਬੱਡੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਕਰਵਾ ਕੇ ਬੁੱਤਾ ਸਾਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਖਾਤਰ ਪੰਜਾਬੀ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਗਏ ਘਰੇਲੂ ਫਿਕਰਾਂ ਵਾਂਗ ਕਬੱਡੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਐੱਨ. ਆਰ. ਆਈ. ਵੀਰਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਕਬੱਡੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ । ਕਬੱਡੀ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਖੇਡਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਹੁਣ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋ ਗਏ ਹਨ । ਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ (ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਾਰਚ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਸੈਂਕੜੇ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਚੌਥੇ ਪੰਜਵੇ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ‘ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ’ ਕਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਅਸਲ ਵਿਚ ਕਬੱਡੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ । ਕੁਝ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਬੱਡੀ ਟੀਮ ਦੀ ਸਮੂਲੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਬਾਕੀ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਕਬੱਡੀ ਖਿਡਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੰਮਪਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਬੱਡੀ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਐਨ. ਆਰ. ਆਈ. ਬਣੇ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਰਾ । ਫਿਰ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਿਆ ? ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂਮ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਖੇਡ ਕਲੱਬਾਂ ਦੇ ਨਾਂਮ ਰੱਖ ਲਏ ਹਨ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਮੌਕੇ ਕੁਮੈਟਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , “ਇਹ ਮੈਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਾਲੇ ’’ ਜਦੋਂ ਗੌਰ ਨਾਲ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਟੀਮ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਕਲੱਬ ਵੱਲੋਂ ਖਰੀਦੀ (ਸਪਾਂਸਰ) ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਖਿਡਾਰੀ ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜਾਬੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹੀ ਗੱਲ ਅਖੇ ‘ਸ਼ਰਾਬ ਪੁਰਾਣੀ ਲੇਬਲ ਨਵਾ’ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਵੀਰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਡ ਕਲੱਬ , ਐਸੋਸੀਏਸਨ ਜਾਂ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਬਣਾ ਕੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇਸ਼ੀ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਬੇਸ਼ੱਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਕੁਝ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੂਲ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਬੱਡੀ ਵੱਲ ਰੁਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਗੋਰੇ ਵੀ ਕਬੱਡੀ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰੁਚਿਤ ਵੀ ਹੋਏ । ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਬੱਡੀ ਪ੍ਰਮੋਟਰ ਬਾਬਾ ਜੋਹਨ ਗਿੱਲ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਗੋਰੀਆਂ ਵੀ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬਣਾਂ ਨੂੰ ਜੱਫੇ ਲਾਉਣ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹਾਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਵਾਲੀ ਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕ ਨਹੀਂ ਆਈ । ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡ -ਪਿੰਡ ਹੁੰਦੇ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਤੋਂ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ । ਖਾੜਕੂਵਾਦ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਮਗਰੋਂ ਦਰਸ਼ਕ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਵਹੀਰਾਂ ਘੱਟ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਹੁਣ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਰਸਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਸਨ ਹੁਣ ਗਿਣਤੀ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਬੱਡੀ ਕੱਪ ਫਿਲੌਰ ਵਿੱਚ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕ ਸਨ ਬਾਕੀ ਸਥਾਨਕ ਪੁਲੀਸ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਸੀ । ਕੁਝ ਮੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਬਾਕੀਆਂ ਦਾ ਇਹੀ ਹਾਲ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਖਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹਿੰਗੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਘਰ ਘਰ ਚਲਦੇ ਕੇਬਲ ਟੀ ਵੀ ਨੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਵਿਚ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਦੇਖਣ /ਸੁਣਨ ਦੀ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਇੱਕ ਦੋ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਬਾਕੀਆਂ ਵੱਲ ਦਰਸ਼ਕ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਕਈ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਸਿਆਸਤ ਭਾਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਆਮ ਦਰਸਕ ਵੀ ਇਸਤੋਂ ਉਕਤਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਨਾਮਵਰ ਕਬੱਡੀ ਅਕੈਡਮੀ ਬੁਲਾ ਕੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪ੍ਰੰਤੂ ਹਰੇਕ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਉਪਰ ਉਹੀਂ 8-10 ਅਕੈਡਮੀਆਂ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਭੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਚੋਟੀ ਖੇਡ ਮੇਲਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ੌਕੀਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ , ਹਰ ਥਾਂ ਉਹ ਅੱਠ -ਦਸ ਟੀਮਾਂ , ਉਹੀ ਖਿਡਾਰੀ,ਉਹੀ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਬੱਸ ਫਰਕ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਅਤੇ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਬਾਕੀ ਸਭ ਉਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਗੱਲ ਦਰੁਸਤ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਦਰਸ਼ਕ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਲੋਕੀ ਐਕਾਡਮੀਆਂ ਦੇ ਮੈਚਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਓਪਨ ਕਬੱਡੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਲੱਗੇ । ਦਰਸ਼ਕ ਹੌਲੇ ਵਜ਼ਨ ਦੀ ਟੀਮਾਂ 32 -35 -42 -45-52 -65 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਮੈਚ ਦੇਖ ਕੇ ਆਨੰਦਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ । ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਸੌ਼ਅ ਮੈਚ ਵੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਬੱਡੀ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਇੱਕ ਟੀਮ ਹਰਿਆਣੇ ਵੱਲੋਂ ਖੇਡਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ । ਇੱਕ ਟੀਮ ਨਾਰਥ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸਿੱਖ ਬੀਬੀਆਂ (ਗੋਰੀਆਂ) ਦੀ ਇੱਥੇ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕੁਝ ਨਵੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਭਾਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਬਣੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਅਤੇ ਓਪਨ ਕਬੱਡੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਵਧੀਆਂ ਖਿਡਾਰੀ ਹਰ ਸਾਲ ਅਕੈਡਮੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੇਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਓਪਨ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਵਧੀਆ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਮੌਕੇ ਮਿਲ ਸਕਣ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਦਿਨ ਬਿਲਕੁਲ ਨੇੜੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਬੱਡੀ ਨੇ ਸਿਆਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿਫ਼ਾਰਸਾਂ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ ਜਾਣਾ ਹੈ।
ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਅਸਲੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਸੋਚ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹਾਂ ਤਾਂ ਤੌਖਲਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਗੁਆਢੀ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਕੋਲੇ ਕਬੱਡੀ (ਪੰਜਾਬ ਸਟਾਈਲ ) ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਬੇਸੱਕ ਕਦੇ ਕਦੇ ਵਿਦੇਸੀ ਮੂਲ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਸਟਾਈਲ ਕਬੱਡੀ ਖੇਡਣ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਪਰ ਕੀ ਸਿਰਫ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਪੀਲ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਟੀਮ ਸੱਦ ਕੇ ਕਬੱਡੀ ਕੱਪ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਇਧਰਲੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰਦੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਹੁੰਦੇ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਵਾਂਗ ਹੀ ਵੱਡਾ ਖੇਡ ਮੇਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਏਗਾ ? ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਅਣਸੁਲਝਿਆ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਕੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨ ਵੱਲ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਿਆਸੀ ਰੈਲੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹਲਕਾ ਇੰਚਾਰਜ ਹੀ ਭੀੜ ਜੁਟਾਉਣਗੇ ?
ਜੇ ਨਸ਼ਾ ਮੁਕਤ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਬੱਡੀ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜਤ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਡੋਪਿੰਗ ਟੈਸਟ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਲੱਗ ਜਾਣੇ ਹਨ । ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖੇਡ ਲੇਖਕ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆ ਮੁਤਾਬਿਕ 400 ਪੌਂਡ ਜਾਂ 600 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦਾ ਖਰਚਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਸੈਕੜੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣਗੇ ।
ਪ੍ਰੰਤੂ ਜੇਕਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਕਬੱਡੀ ਖੇਡਣ ਲੱਗ ਜਾਣ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਪੀਅਨ ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਖੁੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਜੇਕਰ ਇਹ ਖੇਡ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆਂ ਲੱਗਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਾਗੂੰ ਇਸਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਼ਛੱਡ ਕੇ ਕਰੋੜਾਂ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਕਬੱਡੀ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਟੀ ਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਉਪਰ ਮਸਹੂਰੀ ਕਰਕੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਣ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਬੱਡੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਬੱਡੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ,ਐਸੋਸੀਏਸਨ ,ਖੇਡ ਕਲੱਬਾਂ , ਪ੍ਰਮੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝੰਡੇ ਥੱਲੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।
ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ , ਜਿ਼ਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰ , ਸੂਬਾ ਪੱਧਰ ਉਪਰ ਹਾਲੇ ਪੰਜਾਬ ਸਟਾਈਲ ਕਬੱਡੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਕੇ ਹੋਰਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਾਗੂੰ ਯੋਗ ਵਿਉਂਤਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ । ਫਿਰ ਕਬੱਡੀ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਮਾਪਦੰਡ ਵਰਤੇ ਜਾਣਗੇ ?
ਬੇਸ਼ੱਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਤੇ ਟੀਮਾਂ ਖਰੀਦ ਕੇ ਵਧੀਆਂ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹਾਲੇ ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਏਨੀ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਸਪਾਂਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਫਿਲਮ ਸਟਾਰ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਘਰਾਣੇ ਜਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਮੱਦਦ ਕਰਨ । ਕਬੱਡੀ ਤਾਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਸਦਕਾ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਉਦਮ ਕੀਤੇ ਇਹ ਜੱਗ ਜਾਹਿਰ ਹਨ । ਜੇਕਰ ਮੋਜੂਦਾ ਅਕਾਲੀ –ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਕੋਈ ਉਸਾਰੂ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਕੇ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਬੱਡੀ ਕੱਪ ਕਰਵਾ ਸਕੇ ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਹੋਵੇਗਾ ।